Voor sommigen is het de ultieme foute combinatie: een atheïstische filmmaker die een bijbelverhaal verfilmt. Een agnost die een bekende geschiedenis uit de Bijbel in de bioscoop brengt. Het is vragen om problemen. Toch? Of niet?

Noah

Dit jaar zijn zeker twee grote en spectaculaire bijbelfilms in de bioscoop. Voor beide films gaat op dat de maker geen christen is en dus niet gelovig is in de zin zoals een gemiddelde kerkganger dat is. Noah was zeer gewaagd en soms wat bevreemdend door keuzes die gemaakt werden in de film. Gevallen engelen, vreemde figuren die voorbijkwamen.

Maar dat staat toch niet zo in de Bijbel?

Exodus: Gods and Kings

Of het verhaal van Mozes dat momenteel in de bioscoop draait met de film Exodus: Gods and Kings. Klopt het allemaal wel? Nou, eigenlijk niet natuurlijk. Want… Ik kan hier een lange exegese van maken en letter voor letter, zin voor zin en scene voor scene doorlopen en toetsen of het allemaal wel klopt. Maar weet je wat ik een interessante vraag vind? Wat maken zij, de niet-gelovige-filmmakers, ons, de zoveel-mogelijk-bijbelgetrouwe-gelovigen, nu eigenlijk duidelijk? Al moet ik zeggen dat deze tweedeling (wel/niet gelovig) me al best onrustig maakt.

Interpretatie

Het belangrijkste punt wat deze films duidelijk maken is dat de interpretatie van de bijbeltekst helemaal niet zo eenduidig is. Eerlijk gezegd gaat het bij deze twee eerder genoemde films op dat het een uitdaging is om fris en fruitig naar het verhaal te kijken. Want laten we wel even eerlijk zijn: het is helemaal niet zo gezellig hoor met die ark. Wat er beschreven staat is genocide op de grootste schaal die er bestaat. En wat te denken van Mozes. Wat weten we eigenlijk van hem? En kunnen we ons enige voorstelling maken van het leven aan het Egyptische hof en van het leven als Israëliër in slavendienst.

Wie is God?

En wie is die God eigenlijk? Eerder suggereerde ik dat we af moeten van een soort zware stem die uit das-blauen-hinein komt en op gedragen en strenge toon de opdrachten doorgeeft. Want… is het werkelijk dat God zo heeft gesproken? Het is wel zo veilig, maar eerlijk? Wij maken ook filmpjes en plaatjes van al die verhalen. Echter, ze komen niet in de bioscoop, maar ze spelen zich af in ons hoofd.

En zie daar onze gezamenlijke uitdaging.

Stel vragen

Ga lekker kijken naar al die films. En sta open voor een frisse / verfrissende / andere / dramatische / donkere / emotionele / bijzondere kijk op hetzelfde verhaal. Door mensen die niet eerder al die vanzelfsprekendheden in hun brein hebben gevormd. Geniet ervan, laat je erdoor aanscherpen. Stel jezelf vragen.

Ja, God wordt op een of andere manier neergezet in een film. Wat zegt dat? Snap je het eigenlijk? Dat God in “Exodus: Gods and Kings” als een kind wordt neergezet wordt soms afgedaan als een vreselijke keuze. Maar waarom? Het is op zijn minst een interessante kijk op God. Want zoveel weten we niet van de ontmoetingen. En hoe zit het met de plaatjes die je in je eigen brein-bioscoop hebt gemaakt? Zijn die realistisch?

Creatieve vrijheid

Dat er er een “Bijbelfilm” is wil niet zeggen dat het een film is vanuit een specifiek christelijk standpunt. Ze zijn ook niet vanzelfsprekend gemaakt om het geloof uit te dragen. Dat is bijvoorbeeld wel aan de hand met “Son of God”, een filmversie van “The Bible Series” afleveringen over Jezus. Maar zeker niet bij Noah en Exodus: Gods and Kings.

Een filmmaker maakt creatieve keuzes om het verhaal te vertellen. Om accenten te leggen. Gebruikt ook artistieke vrijheid om het verhaal verder te vertellen. Maar wees eerlijk, doet iedere verhalenverteller dat niet?

Volgens mij mogen deze filmmakers mij iets leren. Spiegelen. Tegen me aan preken. Het verhaal vanuit een uniek perspectief opnieuw vertellen. Zodat ik weer nieuwe facetten ontdek in hetzelfde grootse verhaal. Over God. Over mezelf. Over de mens in zijn algemeenheid. Over thema’s als liefde, heldendom, keuzes maken. En mezelf ook door hen laat corrigeren. Omdat zij dingen anders begrijpen of op een andere manier worden geraakt door hetzelfde oude verhaal. Of het oude verhaal gebruiken om in hun eigen wereld en bedoelingen te passen.

En waarom heb ik dat niet gedaan?

Of heb ik iets over het hoofd gezien?