maria magdalena

Mannen en vrouwen in de kerk

6 min leestijd

‘k Weet nog goed te herinneren dat er in een fijne evangelische kerk pittig gediscussieerd werd over de vraag of vrouwen wel of niet tijdens een dienst mochten voorgaan in gebed (en daaraan toch ook gekoppeld of ze dan überhaupt hardop mochten bidden in de kerk). Aan de vraag of vrouwen een preek zouden mogen geven waagden ze zich al helemaal nog niet.

Nu is het daar volgens mij wel goed gekomen hoor. Maar ik weet niet meer waarom het goed is gekomen. Misschien omdat het eigenlijk het nieuwe ‘gewoon’ was dat vrouwen lekker meededen. Het is immer de gaande trend in onze tijd. Eerst in de ‘gewone maatschappij’, daarna toch ook in de kerk. Zoals het meestal gaat trouwens.

Toch zou het beter doordacht moeten worden. N.T. Wright is me behulpzaam met zijn boek “Surprised by Scripture” in het hoofdstuk “The Biblical Case for Ordening Women“.

Tegen de trend in

Volgens mij is juist in het christelijk geloof iets bijzonders en tegendraads aan de hand. De christelijke gemeente ging een beetje tegen de trend in. Want in de verslagen die je in de Bijbel leest kom je verrassend veel vrouwen tegen. Dat was zeker niet de cultuur van die tijd

Wie was de eerste getuige van de opstanding van Jezus? Het was Maria Magdalena. Dat was nog voordat Petrus opnieuw werd bevestigd door onze Heer na zijn vervloekende ontkenning van zijn vriendschap met Jezus. Je komt veel vrouwen tegen in het functioneren van de eerste gemeente. Denk alleen al aan de bijzondere plek die Maria de moeder van Jezus heeft. En wat te denken van een vrouw met de naam Junia die apostel wordt genoemd in Romeinen 16 vers 7.

Mannen en vrouwen

Een van de plekken waarin het nieuwe wordt duidelijk gemaakt is in Galaten 3. Daar moet wel een opmerking bij worden geplaatst. Tom Wright beargumenteert dat de bekende tekst uit Galaten 3 niet helemaal correct wordt vertaald.

Er zijn geen Joden of Grieken meer, slaven of vrijen, mannen of vrouwen mannen en vrouwen– u bent allen één in Christus Jezus. ~ Galaten 3 vers 28 (NBV)

Niet in de minste reden omdat Paulus hier Genesis 1 citeert:

God schiep de mens als zijn evenbeeld, als evenbeeld van God schiep hij hem, mannelijk en vrouwelijk schiep hij de mensen. ~ Genesis 1 vers 27 (NBV)

Want waarom is het belangrijk? Omdat Paulus laat zien dat Gods schepping wordt gesteld. Een nieuwe schepping betekent dat Gods scheppingsorde opnieuw wordt gevestigd. En de dominante plek van de man wordt weer gecorrigeerd naar de bedoeling in de schepping. Niet meer de man (en de bevestiging van deze dominantie door de besnijdenis). Maar man én vrouw.

Vrouwen als leiders

Een eye-opener voor me was de uitleg van het verhaal van de zussen Maria en Martha waar Jezus en zijn vrienden op bezoek kwamen (lees Lukas 10 vers 25-42). En Jezus, ja, die had het zoals gewoonlijk druk met mensen om hem heen die naar hem wilden luisteren. Ik ken het liedje van Elly & Rikkert nog goed:

Martha, Martha
Leg je bezem neer
Al dat werken komt een and’re keer
Martha, Martha
Altijd in de weer
Kies het beste deel
Luister naar de Heer

Eerlijk gezegd leek het me nogal logisch.  Want Martha was druk druk druk. Maria was een beetje een losbol die gewoon bij Jezus wilde luisteren. Want een bemoedigende preek laat je toch niet aan je voorbij gaan?! Je wilt aan de voeten van Jezus zitten en laat al het andere zitten. Want… dat is het beste deel dat je kan kiezen.

Natuurlijk gaat het hier ook over. Maar in de setting van de eerste eeuw is vooral iets anders heel opvallend: Maria neemt een plek ik die alleen normaliter voor mannen was bestemd. Ze ging zitten in het mannendeel van het huis en bleef niet in de achterkamers van het huis waar de andere vrouwen waren. Daar moet Martha zich grote zorgen over hebben gemaakt. Want het zitten aan de voeten van een rabbi betekende simpel gezegd… dat je student was om ook rabbi te worden (denk aan Paulus die aan de voeten van Gamaliel zat, lees Handelingen 22 vers 3). Maria nam de plek in die voor mannen was bestemd.

En Jezus zegt dat het prima is. Want “er is maar één ding noodzakelijk. Maria heeft het beste deel gekozen, en dat zal haar niet worden ontnomen.” (Lukas 10 vers 42)

Vrouwen moeten hun mond houden?

Een ander argument is dat volgens Paulus de vrouwen vooral hun mond moeten houden tijdens de vieringen.

Vrouwen moeten gedurende uw samenkomsten zwijgen. Ze mogen niet spreken, maar moeten ondergeschikt blijven, zoals ook in de wet staat. Als ze iets willen leren, moeten ze het thuis aan hun man vragen, want het is een schande voor een vrouw als ze tijdens een samenkomst spreekt. 1 Korintiërs 14 vers 34-35

Ingewikkeld, ingewikkeld. Want ja, is dit slechts cultureel bepaald of toch een belangrijke aanwijzing voor het functioneren van de gemeente. Ken Bailey heeft een uitleg die Wright in zijn boek meegeeft en me in ieder geval een “aha” gevoel gaf.

Om het Midden Oosten, zo zegt hij, was het een vanzelfsprekendheid dat mannen en vrouwen apart zaten in de kerk, zoals dat nog steeds gebeurt in sommige kringen. Net zo belangrijk punt is dat de samenkomsten in bijvoorbeeld Libanon, Syrië of Egypte in formeel of klassiek Arabisch werden gehouden wat door veel mannen werd gesproken. Maar de vrouwen konden het over het algemeen niet volgen aangezien zij meestal alleen het lokale dialect spraken. … Het resultaat zou  zijn dat tijdens de preek in het bijzonder de vrouwen, die niet begrepen van wat er gezegd werd, zich begonnen te vervelen. Bailey beschrijft de situatie in zo’n kerk waar het volume van geroezemoes aan de vrouwenkant van de kerk steeds hoger werd… Het werd zo luid totdat de voorganger zijn stem verhief met het verzoek of de vrouwen alsjeblief zacht konden doen.

Of dit nu de uitleg is, ik weet het niet. Maar het zou zomaar zo kunnen zijn.

Lees vooral het relaas zelf in het boek van N.T. Wright: “Surprised by Scripture: Engaging with contemporary issues“. In het boek bijt hij zich ook vast in andere vraagstukken zoals de vraag naar of er een historische Adam heeft bestaan, het hot-issue van de “eindtijd”, de politieke impact van het evangelie en nog veel meer.

Waardeer je dit artikel? Overweeg een kleine donatie. Voor een volgend kopje koffie tijdens het schrijven bijvoorbeeld.

PS: zie je een schrijfvoutje? Mail me ff!

Bedrag € -

[yarpp]

2 Reacties
Nieuwste
Oudste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Froukje
Froukje
9 jaren geleden

Lees ook “Waarom geen vrouwen” van Loren en David Cunningham. Dit boek heeft mij op een andere manier de passages in de bijbel over vrouwen doen laten begrijpen.

kamelos
kamelos
9 jaren geleden

Ha Wouter, mooi thema. Zoek nog even naar je motivatie voor deze blog.
Als het gaat om te wijzen op het gedachtegoed van N.T. Wright snap ik het.
Als het gaat om het thema dan is verwijzen en putten uit andere literatuur meer dan wenselijk. Bijvoorbeeld: Klerck, M. K.-d. (2011). Als vrouwen het Woord doen. Barneveld: Uitgeverij De Vuurbaak