apathy

Apathisch in geloof?

5 min leestijd

Er is weer veel gesprek geweest over, onder en naar aanleiding van mijn laatste blogs. Het begint een traditie te worden. Soms denk ik: ach, waar begin ik nu weer over. En af en toe denken anderen dat natuurlijk ook: waarom schrijf je hier nou over en moet je weer zoveel overhoop halen? Over twijfelen, over genezingen, over dingen achter je laten, over schepping en evolutie, over de kerk, over de hemel, over…

Toch geloof ik dat het goed is om over deze thema’s toch eens wat eerlijker te gaan praten en onze overtuigingen te bevragen. Mijn begin in een blog is natuurlijk een standpunt, en daar is vaak een weg aan vooraf gegaan. In de afgelopen weken kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat ik niet de enige ben die deze weg bewandelt of dat heeft gedaan. En ik heb ook het idee dat er te weinig over wordt gesproken. Wellicht uit angst voor verandering en opnieuw moeten nadenken over wat je nu daadwerkelijk gelooft.

De Bijbel dringt aan om vragen te stellen

Ik snap ook de neiging om alles netjes binnen boord te houden qua overtuigingen en meningen over God, geloof, leven, dood, wetenschap, spiritualiteit en al die dingen meer. Wees eerlijk, het werkt met onze overtuigingen toch erg vaak zo dat we diep van binnen denken “kijk, als ze het nu écht gaan begrijpen, dan zullen ze net zo gaan denken als ik…” En dat terwijl het leren vragen stellen misschien zoveel mooier is.

Alles bevragen is geen teken van ongeloof. Dat zit misschien meer in een protectionistische christelijke cultuur dan in bijvoorbeeld de Joodse cultuur (en dus ook de Bijbelse cultuur). Zo kwam ik in een artikel deze uitleg van het verplichte vragenstellen in de Joodse religieuze traditie:

“Joods zijn betekent vragen stelen. Onze Talmoed (simpel gezegd het Oude Testament voor christenen) dringt aan om vragen te stellen, staat het ons toe om te twijfelen… Als we de Haggadah lezen (het boek waarin vertelt wordt over de rituele maaltijd dat teruggaat naar de bevrijding van de Israëlieten uit Egypte) stellen de kinderen vragen om het verhaal te begrijpen en hun plek in de geschiedenis te ontdekken. Als we vragen stellen worden we onderdeel van ons eigen verhaal en herontdekken we steeds weer onze oorsprong en ons doel. Als je je losmaakt van deze traditie van vragen stellen (in het Hebreeuws heet dat de Magid) laat je zien dat je je er niet voor interesseert en dat is eigenlijk het ergste wat een religieuze Jood kan doen. Om meer te leren moet je jezelf uitdagen om nog dieper na te denken, zo is een van de centrale leerstellingen van de Joodse religie.” (Edgar M. Bronfman, bron)

Vertellen hoe het zit in plaats van relevante vragen

Misschien is er een apathie geslopen in de kerken. Generaliseren kan ik niet, maar mijn indruk is dat in veel zichzelf bijbelgetrouw-noemende-kerken men erg graag wil vertellen hoe het zit in plaats van te leren om de relevante vragen te stellen. Een vraag naar de oorsprong van het leven is misschien een heeeeele grote vraag (zoals in de vorige blog over geloof, schepping en evolutie). Daarom moeten we ook oefenen met de kleinere vragen.

De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat vaak ook kleinere vragen direct moeilijke vragen met zich meebrengen. Vragen naar waarom het kwaad bestaat is zo’n moeilijke en eigenlijk niet te beantwoorden vraag. Toch is het een uitstekende vraag volgens mij. Of denk aan de vraag of je alles in de Bijbel letterlijk moet nemen of hoe je met de Bijbel moet omgaan in uitleg en toepassing. Je kan vragen naar waarom dingen gebeurden zoals “waarom hadden de religieuze leiders uit de tijd van Jezus zo’n enorme hekel aan hem?” en “zou ik ook een hekel aan hem hebben gehad?”

Ook een mooie vraag: “Wat moet ik doen om eeuwig leven te krijgen?”, al denk ik dan gelijk “wat is dat eeuwige leven eigenlijk?” en “waarom heb ik dat nodig dan?” (wie het weet mag het zeggen).

apathy

Apathisch geloof

Het leren vragen stellen is geen teken van een zwak geloof. Het uit de weg gaan van gemakkelijke en moeilijke vragen is Magid, is een apathisch geloof: het interesseert je blijkbaar niet. Ben je bang voor het ontdekken van nieuwe dingen, of hebt je geen zin om je inzichten bij te stellen? Meer waarschijnlijk is dat je bang bent iets kwijt te raken, iets van zekerheid dat je net hebt gevonden, een houvast dat geen houvast blijkt te zijn. Maar juist daarom moet je vragen stellen, altijd weer vragen stellen. Want stel dat je houvast helemaal niets blijkt te zijn, dat allerlei spirituele dingetjes vooral luchtfietserij blijken te zijn, dan is het toch maar beter om daar achter te komen toch?

Als je geen vragen meer stelt, dan neem je geloof niet serieus. En die vragen moet je vooral en in de eerste plaats bij je eigen overtuigingen leren stellen.

Mijn persoonlijke uitdaging is om nog mooiere vragen te leren stellen. Of juist brutalere vragen, eenvoudiger vragen, grote vragen en kleine vragen. Zodat ik gedwongen wordt om altijd te blijven nadenken en mijn plek in de geschiedenis te ontdekken, mijn plek in deze wereld, mijn plek in Gods universum.

Waardeer je dit artikel? Overweeg een kleine donatie. Voor een volgend kopje koffie tijdens het schrijven bijvoorbeeld.

PS: zie je een schrijfvoutje? Mail me ff!

Bedrag € -

[yarpp]

4 Reacties
Nieuwste
Oudste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Lydia Bakker
Lydia Bakker
8 jaren geleden

Ik denk inderdaad dat juist vragen stellen, zoals de joden dat deden & doen, je juist diepere lagen laten ontdekken. Want een vraag brengt altijd weer een wedervraag met zich mee. Daarover nadenken brengt je soms tot hele gave gedachten over God, over onszelf en hoe het nou allemaal in elkaar zit ;) En zoieso, als we geloven dat God is wie Hij is, dan moet Hij die vragen toch wel aankunnen?

erikjan50
erikjan50
8 jaren geleden

in dit leven blijven veel onbeantwoord en vele zullen beantwoorden, het vage gedoe vanaf de kansel moet ook maar eens duidelijker worden, ik verwonder mij over het feit bijv en daar heb ik veel om, hoe is het toch mogelijk dat de aarde zweeft in het niets, het onmetelijke helal die onmetelijk is, en wie heeft God geschapen, weer die geschapen, maar een ding waar ik mij maar aan vast hou, is het woord de… Lees verder »

Willy
Willy
8 jaren geleden

Toen ik las over de bijna angstige houding van gelovige studenten die zich ‘eenzaam’ voelden tussen hun medestudenten – http://www.eo.nl/geloven/nieuws/item/academische-gelovigen-voelen-zich-vaak-eenzaam/ – dacht ik in de trant van bovenstaand artikel. Immers, als je altijd maar goed-passende antwoorden krijgt, en het daarmee moet doen, wordt je niet uitgedaagd over ‘geloven’. Je ‘volgt’ opvoeders en kijkt bedenkelijk naar mensen die een ‘antwoord’ zomaar in twijfel durven trekken. Dan leer je waarschijnlijk er ook niet om echt erover na… Lees verder »

Sjanet
Sjanet
8 jaren geleden

Ik moet eerlijk zeggen ik barst van de vragen. Ik snap er soms echt geen zak van. Dan krijg je een uitleg te horen en dan denk ik: hoe weten ze dat dan? Hoe komen zij aan die gedachtengang? Ik hal m niet uit de bijbel. Lees ik dan zo slecht? Ik ben blij dat vragen stellen mag, want werkelijk waar. Tussen wat de bijbel verteld en wat mij is/ wordt geleerd zit af en… Lees verder »