Als je de Bijbel doorbladert dan zul je vier verslagen van het leven van Jezus vinden, de zogenoemde “evangeliën”. Maar waarom zijn er eigenlijk vier, en waarom zijn ze ook allemaal net een beetje anders? Wie zijn de schrijvers en voor wie schreven ze eigenlijk? Een paar dingen op een rijtje:

Johannes

De meeste wetenschappers gaan ervan uit dat het evangelie van Johannes als laatste is geschreven. Hij zegt trouwens letterlijk wat het doel was van dit evangelie in Johannes 20:31 “maar deze zijn opgeschreven opdat u gelooft dat Jezus de messias is, de Zoon van God, en opdat u door te geloven leeft door zijn naam.” Dus nadat je dit evangelie gelezen heb zou je ervan overtuigd moeten zijn dat Jezus de beloofde Messias (de Christus) is. Wat dat leven is, daar heeft Johannes het vaker over. Zoals als Jezus aan het woord is: “ik ben gekomen om hun het leven te geven in al zijn volheid.” (Johannes 10:10). Johannes schrijft niet voor de wetenschap, voor het geschiedenisboekje. Maar hij schrijft met het doel dat de lezers gaan veranderen. Dit evangelie is van de vier als laatste geschreven. Het voelt dan ook als een heel ander boek met andere thema’s. Je voelt dat Johannes schrijft met de Griekse denkers in het achterhoofd.

Lucas

Aan het begin van het verslag dat Lucas schreef introduceert hij zijn bedoeling. Hij wil een nauwkeurig verslag maken om te laten zien dat deze Jezus, waar het over gaat, serieus genomen moet worden. Dat wat er gezegd wordt over hem betrouwbaar is. De geoefende Joodse lezer begreep de parallelen die Lucas beschrijft. Denk alleen al aan de “engelenzang” waar gezongen wordt dat God vrede zal brengen. Blijkbaar door dat pasgeboren kind. Terwijl de keizer zichzelf de titel “Vredevorst” had gegeven. Als je het verslag van Lucas verder leest in het boek Handelingen dan zie je dat in de jonge kerk steeds weer de belijdenis  wordt geuit dat “Jezus Heer is“. En dat terwijl er in het Romeinse rijk maar één heer, één koning was. Dat was de keizer. Daarbij komt dat de boodschap van Jezus riep niet alleen weerstand op bij de Romeinen, maar ook bij de Joden. Denk aan het hartelijke ontvangst (maar-niet-heus) van Jezus in zijn geboortestad (Lucas 4:16-30). Het evangelie is niet alleen voor de Joden, maar voor iedereen. Maar blijkbaar pas nadat Jezus uit het graf is gekomen. Jezus laat aan de vrienden uit Emmaüs zien dat de hele Bijbel één richting op wijst: het lijden, sterven en de opstanding van Jezus Christus. ‘Er staat geschreven dat de messias zal lijden en sterven, maar dat hij op de derde dag zal opstaan uit de dood, en dat in zijn naam alle volken opgeroepen zullen worden om tot inkeer te komen, opdat hun zonden worden vergeven. Jullie zullen hiervan getuigenis afleggen, te beginnen in Jeruzalem.’ (Lucas 24:46-48).

Matteus

Als je het verslag van Matteüs gaat lezen ervaar je al snel dat het een Joods boek is. Denk aan de vele profeten die concreet worden geciteerd bij de verschillende gebeurtenissen. Zoals in Matteus 1:23 “men zal hem de naam Immanuël geven, ‘wat in onze taal betekent ‘God met ons’.” Hier wordt  profeet Jesaja 7:14 geciteerd. Hoewel het boek een Joods boek is, maakt ook Matteus klip en klaar dat Jezus kwam voor iedereen. Lees maar eens in Matteus 28:19 waar Jezus zegt: “Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen…“. Maar wat dacht je trouwens ook van de grote rol die de heidsense magiërs spelen die Jezus komen aanbidden (Matteus 2:12), een romeinse officier die gaat geloven (Matteus 8:11) en een Kananses vrouw die gelooft dat Jezus machtig genoeg is om haar dochter te genezen (Matteus 15:21-28). De opdracht van Jezus begint bij het Joodse volk, maar de volgelingen van Jezus krijgen de opdracht om het uit te dragen naar de hele wereld.

Marcus

Marcus is het kortste verslag van de vier. Misschien beperkt hij zich wel tot het hoogst noodzakelijkste: Wie was Jezus? Wat was zijn missie? Waarom is hij gestorven? Het is trouwens opvallend dat Marcus en Matteüs erg veel op elkaar lijken, maar dat Marcus vaak de verkorte versie heeft. “Marcus grijpt je bij je nekvel en vertelt je buiten adem dat het belangrijk is wat hij zegt en dat je daarom goed naar hem moet luisteren.” (Wright). Als je Marcus zou willen opdelen dan zie je in het eerste deel dat de leerlingen ontdekken wie deze Jezus is. Petrus zegt ook mede namens zijn vrienden dat Jezus de Messias is. (Marcus 8:29). Prachtig hè zo’n belijdenis. Maar in het tweede deel van het boek kom je erachter dat ze het helemaal nog niet doorhebben en dat het steeds opnieuw moet worden uitgelegd. Waarschijnlijk schreef Marcus voor christenen die vervolgd werden. Het waren spannende tijden. De gelovigen wilden het zeker weten dat ze geen sprookje volgden, maar dat deze Jezus de enige echte beloofde Koning is. Ze moeten niet op zoek naar een nieuwe leider en ze moeten ook niet denken dat de Ceasar in Rome de heerser is die ze moeten volgen. Maar de kroning van koning Jezus was anders!

In het kort

• Johannes wil dat we door het lezen van zijn evangelie liefde en ontzag krijgen voor God, zodat we Hem gaan aanbidden.
• Lucas wil dat we gaan inzien dat Jezus regeert over de hele wereld
• Matteus is geschreven voor christenen, die het op hun gemak moeten bestuderen en gaandeweg hun leven moeten veranderen
• Marcus lijkt op een haastig gedrukt traktaat dat je in je achterzak moet bewaren, zodat je het altijd bij de hand hebt en het fluisterend aan anderen kunt voorlezen bij het licht van een zaklantaarn.

Je hebt ze alle vier nodig, want je weet maar nooit in welke situatie je terecht komt.

[samenvatting van het hoofdstuk “De evangeliën, hoe, wanneer en waar?’ uit “The Original Jesus”, door Tom Wright]