Dàt vond ik er een om even over na te denken: wat zou het tegenovergestelde zijn van geloof? Mijn eerste impuls is om te zeggen dat dat twijfel zou moeten zijn. Het ene geloof je immers, aan het andere twijfel je. Als je googlet op het antoniem van geloof kom je inderdaad een lijstje tegen dat o.a. bestaat uit: scepticisme, twijfel, ongeloof, wantrouwen, … En als laatste in het rijtje vind je nog een wat afwijkende mogelijkheid in het lijstje: het tegenovergestelde van geloof is zekerheid.

Als geloof niets te maken heeft met zekerheid, dan maakt dat van geloof ook een verhaal dat niet op een gegeven moment af is. Geloof is veel meer een reisgenoot door het leven heen. Altijd ben je onderweg, steeds weer sta je voor nieuwe situaties. Geloof maakt je niet ongevoelig doordat je in een huis bent getrokken van zekerheden, geloof is niet een pakketje zekerheden dat je netjes in de kluis kan stoppen om het maar in originele staat te bewaren. Geloof is juist open en kwetsbaar. Brene Brown (bekend van boeken als “de kracht van kwetsbaarheid”) zegt:

“Hoe meer ik kwetsbaarheid bestudeerde en hoe kwetsbaarheid en geloof invloed op elkaar hebben, hoe meer het me duidelijk werd dat geloof zonder kwetsbaarheid feitelijk extremisme is – het misbruikt geloof als een instrument van zekerheid. Geloof is dan failliet gegaan onder zijn eigen voorwaarden.”

Dus dat geloof van zekerheden en gesloten systemen is de doodsteek voor daadwerkelijk geloof. Katholiek priester en schrijver Richard Rohr schrijf:

“Mijn vrienden uit de wetenschap hebben iets als ‘het principe van onzekerheid’ en zwarte gaten. Zij vinden het prima om te leven in hun ontwikkelde hypothesen en theorieën. Maar veel religieuze mensen willen sluitende antwoorden hebben op dingen. We houden van duidelijkheid, oplossingen en helderheid, en denken tegelijkertijd dat we mensen van ‘geloof’ zijn. Het is vreemd dat precies dit woord ‘geloof’ zo precies het tegenovergestelde is gaan betekenen.”

Is mijn geloof niet het meest levend als ik niet meer alle antwoorden heb, maar dat ik kwetsbaar ben, mezelf open voor nieuwe inzichten, voor andere mensen, voor andersdenkenden?! Geloof is een heilig en diep vertrouwen dat niet los staan van je emotionele wezen. Het enige zekere aan geloof is dat je je vasthoudt aan iets waarvan je hebt besloten het te vertrouwen. Dat is het. Maar zodra alles gegoten wordt in glanzende zekerheden en systemen, vaak omhangen door mantra’s van te gemakkelijke antwoorden, dàn is er maar weinig sprake van geloof. Dan is er slechts sprake van hol fanatisme.

Je krijgt trouwens echt geen crisis in je geloof als je vragen begint te stellen. Maar wèl als je vertrouwen is beschadigd, bijvoorbeeld in mensen die je vertrouwde, in een kerk of in een religieus systeem.

Misschien is het tijd om valse zekerheden overboord te zetten.