creatief-brein

Spiritualiteit voor een ADHD’er

7 min leestijd

Toen ik een tiener was, en serieus probeerde een goede christen te zijn, zaten we volgens mij in de hoogtijdagen van het fenomeen dat je ‘stille tijd’ noemt. Het idee was dat je iedere dag ongeveer een half uur stil zijn, liefst het begin van de dag. In dat halve uur ben je bezig met het geconcentreerd lezen van de Bijbel, de gelezen teksten in je hoofd proberen te overdenken en het verwerken in gebed waarbij dat gebed vaak ook in je hoofd plaatsvindt. Ik werd er niet gelukkig van.

Hyperfocus

Achteraf snap ik dat het ook lastig is om een ADHD’er te pijnigen met een religieuze handeling die totaal tegen je persoonlijkheid ingaat. Niet dat er te weinig gedachten zijn, maar precies het omgekeerde: veel te veel. In mijn bovenkamer gaat het bijna altijd maar door. Daarom is het hebben van een goede dosis interesse in je bezigheid wel handig, want ik heb vooral focus nodig, het liefst hyperfocus. Nieuwe en interessante dingen, dat lukt en dat lukt goed. Uren lezen in een boek dat me raakt of meeneemt, dat is geen enkel probleem.

Saai

Bij verplichte stof komt er iets in me in opstand, iets dat heel hard ‘SAAI’ wilt roepen. Hier komt een bekentenis: ik heb eigenlijk weerstand tegen alles dat ‘moet’. Nu heb ik me lang voorgehouden dat dat zonde was, mijn ‘oude mens’. Sorry, dit laatste is wat christelijk vakjargon, maar de uitdrukking van ‘oude mens’ staat symbool voor een leven zonder geloof en ‘nieuwe mens’ een leven met een nieuw geloof in Jezus Christus. Dus dat oude, dat was fout, dat was zonde. Nou, ik kan je zeggen dat schuldgevoel niet direct een goede motivatie is voor een geïnspireerde spiritualiteit.

Spiritualiteit voor de rest van ons

Veel van wat me werd uitgelegd en aangeleerd waren one-size-fits-all oplossingen. Formules. Concepten. Zo werkte het. Maar ze vertelden er niet bij voor wie het werkte. Veel van concepten voor stille tijd en discipelschap zijn ontwikkeld door introverte mensen met een hoge mate van zelfdiscipline. Welkom in de wereld van een gemiddelde ADHD’er. Ze zijn over het algemeen zeer gepassioneerd, grote kans dat ze bovenmatig creatief zijn, maar hebben vaak ook her en der wat moeite om in een keurslijf geperst te worden. Er zijn maar weinig concepten die passen.

Hippe hoofdpijnkerk

Ik heb veel geprobeerd. Kijk, wekelijks ter kerke gaan was geen probleem, want dat was een vaste gewoonte. No problemo. Tot er voor mij afstand kwam naar de traditionele, éen-dimensionale kerkdienst.

Een lekkere hippe en dynamische evangelische dienst misschien? Nou, daar krijg ik dus ondertussen hoofdpijn van. Alles hoor ik, alles zie ik. En dat gaat ver hoor. Ik hoor de fouten in de muziek, irriteer me aan het slecht voorbereide praatje van iemand die nog wat moet roepen, het duurt lang voor iemand tot zijn punt komt, oh en meneer Pieterse heeft weer wat te zaniken en dat deed hij vorige week ook al en moet je maar opletten want nu gaat juffrouw Jannie natuurlijk ook nog roepen omdat ze zich wel erg graag hoort roepen en mensenkinderen kan iemand iets aan die kinderen doen die overal doorheen gillen… Hoofdpijn, dat kan het prima resultaat zijn van een überhippe kerkdienst. Een überhippe hoofdpijnkerk. Ik kan er verdrietig van worden.

Laat het gaan

Weet je wat voor mij een belangrijke stap is geweest? Gewoon, loslaten. Niets hoeft. En even niet spiritueel zijn, is prima. En heel lang even niet spiritueel zijn, is ook prima. Niet naar een hoofdpijnkerk, helemaal zonder schuldgevoel. Heerlijk genieten van niets dat moet en alles dat mag. Volgens mij staat schuldgevoel lijnrecht tegenover een gezonde spiritualiteit. Stilzitten voor spiritualiteit? Dat is voor mensen met zitvlees, met een hoge concentratie en zelfdiscipline. Maar niet voor ADHD’ers.

Ademhalingsoefeningen

Kijk, wel zou ik het handig had gevonden, is dat me werd geleerd om innerlijke stilte te krijgen. Ademhalingsoefeningen, meer bewust zijn van je lijf, helpen om je aandacht te focussen, misschien zelfs een mantra als gebed. En ga nou niet gelijk roepen dat het occult is, een kort gebed dat je steeds herhaalt kan namelijk bijzonder goed helpen om de stilte te vinden, om te helpen voorkomen dat je gedachten weer afdwalen. Maar ja, het wordt in veel christelijke kringen als verdacht of zelfs zeer gevaarlijk gevonden.

Wil je toch een tip? De app headspace helpt mij om even tot mezelf te komen, om in de rust te komen. Dat is een uitdaging voor me, en deze app werkt.

[itunes url=”https://itunes.apple.com/app/headspace-guided-meditation/id493145008?mt=8″/]

Mijn advies

Ben je zo’n AD(H)D’er die ongeremd geniet van het veelkleurige en veeleisende leven? Probeer het maar niet goed te doen. Doe maar geen poging om een goede christen te zijn. Niet je best om in de stilte God tevreden te stellen. Laat het gaan en ontspan. Zoek naar je hyperfocus, naar je primaire interesse. Daar zijn de sleutels te vinden. En weet je, als God houdt van deze wereld, dan ook van jou. Geen voorwaarde om een stilzitter te zijn. So relax, take it easy!

Het is oké

Ik heb gemerkt dat ik luisteren zoveel gemakkelijker vind dan lezen. Dus luister ik veel boeken, in plaats van lezen. Ik heb ook gemerkt dat ik altijd wel bid, maar nagenoeg nooit op vaste momenten. En als ik niet bid, ook goed.

Regelmatig ga ik ter kerke, maar regelmatig ook niet, en het is beide oké. Ik heb ervoor gekozen om mezelf niet in de weg te zitten door naar de meer of minder hippe hoofdpijnkerken te gaan. Ik zit momenteel graag in de katholieke viering in het klooster, als ik ga en niet zelf moet preken. Waarom ik het daar nu zo plezierig vind? Nou, omdat ik even niets moet en ik ben onderdeel van een oud schouwspel met mooie symbolen. Wel heb ik zomaar het vermoeden dat als ik dit jaren lang, iedere zondag zou meemaken, ik er ook wel weer een dingetje mee zou hebben.

[itunes url=”https://itunes.apple.com/app/bible/id282935706?mt=8″/]

De tijd die ik neem om Bijbel te lezen is wel een vast ritueel gebleven: dagelijks lees ik een stuk bij het avondeten. Een vast gewoonte die is gebleven. Ik volg een leesplan in de Bijbel-app, maar ben niet slaafs. Als ik het bijhoud, prima, en soms een paar dagen niet. Theologische boeken luister ik meestal. En als ik even niet lees, ook oké.

Ademruimte

Het is goed, het is oké, en dat is misschien het belangrijkste. Ik kan weer ademen, ik heb weer ademruimte gekregen. Geen frustratie over mijn mindere discipline, ook niet over mijn grotere explosiviteit, en niet over mijn gedrevenheid op thema’s als ik in een hyperfocus zit. Geen frustratie over afwijzing van anderen waarbij het wel allemaal keurig volgens het boekje werkt. Fijn voor jou, dat werkt niet bij mij. Daarom voel jij je waarschijnlijk niet bij mij thuis. En ik niet bij jou. Niet dat ik je rottig vind hè, maar ik ben nu eenmaal niet als jij. En toch: ik ben wonderlijk gemaakt. Dat weet ik tot in het diepst van mijn ziel.

Waardeer je dit artikel? Overweeg een kleine donatie. Voor een volgend kopje koffie tijdens het schrijven bijvoorbeeld.

PS: zie je een schrijfvoutje? Mail me ff!

Bedrag € -

[yarpp]

4 Reacties
Nieuwste
Oudste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Sjaak
Sjaak
1 jaar geleden

Ik lees nu pas dit artikel, herkenbaar, ik heb dit sinds kinderjaren al maar nooit echt de link weten te leggen met ADHD, wat sinds enkele jaren bij mij is vastgesteld. Altijd discussie over wat je allemaal wel niet “moet”, bepaalde zienswijzen en uitleggingen die je als onzin in de oren klinken, gedragingen van mensen. Laatst vroeg ik mij af waarom ik als tiener altijd naar de kerk bleef gaan, en nu kom ik tot… Lees verder »

Dirk Boersma
Dirk Boersma
7 jaren geleden

Verfrissend! Ik herken het helemaal: routine vind ik saai en beklemmend (en toch heb ik iets van een ritme nodig). Ik probeer gewoontes aan te leren, en het lukt steeds niet. Zoek je hyperfocus en take it easy – dat is goed advies, bedankt!

Anton
Anton
7 jaren geleden

Eerlijk en herkenbaar verhaal. Jij bent uniek en God wil jou zoals je bent ontmoeten!

Jack
Jack
7 jaren geleden

Mooi geschreven! God houdt van een ieder, hoe je zelf bent.