Mijn eerste gebed klonk als iets als ‘Heer, zegen dit eten, amen’ of in een of andere variant. Later leerde ik het liedje ‘ik ga slapen, ik ben moe, etc’, een kindergebedje voor het slapengaan. Natuurlijk stond het ‘Onze Vader’ ook op het menu maar dat was eerlijk gezegd voor de momenten dat er geen inspiratie was. De evangelische variant kent eigenlijk maar weinig tot geen vaste gebeden. Hier leerde ik creatief te zijn, eigen woorden te gebruiken, mooie zinnen te maken, eerlijk en persoonlijk te zijn in mijn gesprek met de Allerhoogste, al moet ik eerlijk zijn dat het soms behoorlijk vermoeiend is om altijd maar het gesprek op gang te houden. Ik heb me afgezet tegen de voorgeschreven gebeden, al dat doodse liturgische herhaal van zinnen. Sorry daarvoor.

In de laatste jaren zijn mijn gebeden korter geworden, minder woorden, meer een eenvoudige uitdrukking van dankbaarheid. Iets als ‘Bedankt dat u in alles hebt voorzien wat ik nodig heb.’ Dat, niet gecompliceerd. Mijn gebeden zijn minder geworden, minder vaak en minder woorden. Ik heb trouwens ook geprobeerd te stoppen met bidden. Toch lukte het me niet helemaal om echt te stoppen, het zit blijkbaar teveel in mijn systeem.

Father Makarios kraakt de nek van mijn vriend Alexander bij aankomst in Marouda

In Marouda, de kleine kloostergemeenschap op Mount Athos, kreeg ik de kans om eens met iemand te praten uit de ere-divisie als het gaat om gebed. Wat zou de visie zijn van Father Makarios, zou hij tips voor me hebben? Ik ken het orthodoxe ‘Jezus gebed’ een beetje, al gebruik ik het zelf niet. Bij dit gebed herhaal je zachtjes het eenvoudige gebed ‘Heer Jezus, Zoon van God, ontferm U over mij, zondaar’ of het kortere ‘Heer Jezus, ontferm U over mij.’ Er wordt vaak een gebedssnoer of ketting bij gebruikt: bij iedere knoop herhaal je het in de rust van je eigen adem. Er zit iets moois in de eenvoud, maar het is voor mij een onbekende routine. Het is iets dat ik zeker ook zou kunnen doen. Is dit de weg om te gaan, of zouden er meer geheimen zijn voor het bidden?

‘Waarom wil je meer weten over bidden?’, vroeg Father Makarios. ‘We zijn toch aan het bidden?’, en hij gebaart naar mij en naar hem. ‘Nu, in dit gesprek, nu we samen zijn, dit samen genieten van een glas wijn, dit is bidden.’ Eerlijk gezegd ben ik nog steeds verrast. Van een speler in de hoogste klasse van het gebed (een groot deel van de bediening van monniken is het gebed voor mensen, voor de wereld), had ik meer spirituele inzicht verwacht, diepere waarheid, iets speciaals. Maar dit was het dus. Leven in dankbaarheid, de diepe ontmoeting tussen mensen.

‘Bidt zonder ophouden. Dankt God in alles; want dit is de wil van God in Christus Jezus over u.’ (1 Thes 5). Dit vond ik altijd zo onmogelijk. Maar dit is eerlijk gezegd eenvoudiger te doen: elkaar diep in de ogen kijken, genieten van vriendschap, en een hart dat dankbaar is. Daar heb je niet veel woorden voor nodig.

Iconen bij de oudste kerk die nog in gebruik is, de kerk in Karyes op Mount Athos

Hier ben ik samen met Father Makarios naast de eetzaal in Marouda. Ja, het was er erg warm, dus ik loop er aardig oververhit bij…

Zelfs de eetzaal in Marouda ziet eruit als een heiligdom.