Fr. Epifanios calling

Wijsheid van monniken van Athos

7 min leestijd

Wat het grote verschil is tussen de Oosterse en Westerse kerk? Dat is misschien lastig te omschrijven. Een van de monniken op Athos, Father Simon, vertelde me dat Grieken vooral denken met hun hart. En dat wij in het Westen vooral denken met ons hoofd. Ik vermoed dat dat ook in spiritualiteit zijn weerslag heeft. Geloven met je hoofd kan een uitputtende bezigheid zijn. Nu is het me ook opgevallen dat de gemiddelde bibliotheek van een protestante predikant meer boeken bevat dan de bibliotheek van een heel orthodox klooster. Oké, misschien een ietsepietsje overdreven, maar niet heel erg.

Marouda

Killi Marouda op Mount Athos

Killi Marouda op Mount Athos

Deze week was ik weer te gast in de Killi Marouda op de heilige berg Athos. Ja, oké, toegegeven, ik heb mijn hart wat verloren op dit bijzondere schiereiland. Hier ben ik nu vier keer geweest en ben bevriend geraakt met Father Makarios, een van de monniken hier.

Crisis in orthodoxe kerk

Wellicht heb je in het nieuws iets meegekregen van de crisis in de orthodoxe kerk. De Russisch orthodoxe kerk wil zich niet voegen naar de leiding van de kerk in Constantinopel. En de Oekraïense kerk wil zelfstandig, weg onder de invloed van de kerk van Moskou. Een veel gehoorde klacht is dat met name de Russische kerk zich enorm naar politieke macht laat hangen. Wat in de USA gebeurd met evangelicaal Amerika die zijn ziel en zaligheid heeft opgeofferd op het altaar van politieke macht in het Trumpiaanse tijdperk, daar gebeurt hetzelfde in de orthodoxe kerk in Rusland die zich maar al te graag invloed laat aanmeten door het gevolg van Poetin. Kerk en politiek, het gaat erg vaak niet goed.

Afgelopen week waren er veel pelgrims van Russische afkomst, ondanks het verbod van de Russische kerkleiding om te bidden op Athos. Er waren tranen tijdens de liturgie. Men vraagt zich af wat je moet doen in een kerk die dreigt te scheuren. En zelfs dat ze geen eucharistie mogen ontvangen bij niet-russische kerken. Er waren best veel tranen, vroeg in de ochtend tijdens de liturgie in Marouda.

Nu zijn we in het Westen misschien gewend geraakt aan scheuringen (een gemiddelde evangelische of charismatische kerk bestaat immers nog geen 20 jaar, vaak voortgekomen uit onvrede met andere kerken), de orthodoxe kerk is gescheurd tijdens het eerste schisma in het jaar 1054, toen de Roomse kerk en de Oosterse kerk elkaar excommuniceerden. Nu dreigt een nieuw schisma. De gelovigen en priesters zijn in verwarring en weten niet wat ze met deze situatie aan moeten.

Waar kwam Jezus voor?

In tijden als dit is het goed om alles weer af te pellen, de nonsense achter te laten en te herinneren waar het ook alweer allemaal om gaat. Fr. Makarios vatte het als volgt samen. Jezus kwam naar de aarde voor twee dingen:

  1. Om ons liefde te leren.
  2. Om een oplossing voor het echte probleem van de mensen aan te dragen: een oplossing voor de dood.

Alle doctrine dat niet leidt tot liefde is waardeloos en lege religie. Dit was trouwens het antwoord naar aanleiding van een vraag over hoe de kerk moet omgaan met homoseksualiteit.

Mylopotamos and tower

Mylopotamos en de oude toren (een van de oudste gebouwen van heel Athos)

Father Epifanios

Fr. Epifanios van Mylopotamos is een van de beste koks van Griekenland en zeker de beste van de berg Athos, heeft kookboeken geschreven die in 8 talen zijn vertaald, heeft prijzen gewonnen. Van hem wordt gezegd dat zelfs gekookt water bij hem beter smaakt.

Bij hem op visite is een hele belevenis. Eten bij hem trouwens ook, ik had het voorrecht om bij hem in de keuken aan te schuiven. Hij maakt ook zijn eigen wijnen die wereldwijd worden geprezen. ‘k Heb drie flessen mee kunnen nemen (yes!).

Fr. Epifanios

Father Epifanios deelt van zijn befaamde soepen.

Het is opvallend dat veel van de wijsheid van de monniken ongelofelijk gewoon is. Daar waar de Westerse kerk leentjebuur moet spelen in Boeddhisme of andere Oosterse stromingen om iets met mystiek en met de ziel te doen, daar is het mystieke helemaal onderdeel van het denken in hun denken.

‘Onze gedachten hebben controle over alles. Onze uitdaging is om je gedachten onder controle te hebben. De man die dat heeft, zal vrede vinden en kan alles aan, zelfs als hij deze wereld zal moeten verlaten.’ ~Fr. Epifanios

Later herinnerde hij eraan dat we in onze gedachten perfect of juist ongelukkig worden. Dus een gezond denken is een sleutel tot een gelukkig leven.

Mylopotamos

Uitzicht vanuit Mylopotamos op de wijngaarden van Father Epifanios.

Father Makarios

Het is ook bijzonder boeiend om rond te hangen bij Fr. Makarios. Mensen reizen de wereld af om een paar minuten met deze bijzondere monnik te kunnen praten. Hij grossiert in wijsheid. Het is mooi om te zien als iemand geen invloed nodig heeft, van de mensen die komen op geen enkele manier beter zal worden. Hij heeft dus geen belangen, dus is vrij om te denken en te zeggen wat hij denkt. Dat laatste tot schrik soms van de vertaler. Op een gegeven moment, tijdens het gesprek waarin bij zat, schrok de vertaler zo dat hij weigerde dit te vertalen. ‘Je moet dit vertalen’, was de opdracht van de monnik. Haha. Mooi hoor. Want in de eenvoud zit vaak de sleutel.

Fr. Makarios

Father Makarios in druk gesprek met een groep Russische pelgrims.

De gesprekken gaan over van alles. Over geld en bezit, het werken en streven naar rijkdom. In dat kader had Fr. Makarios nog wel een aantal interessante opmerkingen. Want is het niet zo dat de mens gaat maken als hij te kort heeft? Het is gevaarlijk als de mens alles heeft. En dat kan ik trouwens alleen maar beamen.

Daarbij is het ook goed om te herinneren dat kinderen niet zozeer geld nodig hebben! Maar ze hebben een aanwezige vader en moeder nodig. Echtgenoten hebben niet nog meer geld nodig, maar goede woorden en liefde van hun partner.

En over zonden? Je kan maar blijven vasthouden aan de fouten die je in het verleden deed. Sommigen maken er een gewoonte van ze steeds weer in herinnering te brengen. Niet doen. Denk gewoon niet meer na over de zonden die je hebt gedaan. Het enige dat je moet doen: dezelfde zonde niet nog eens te doen doen.

Wat als iemand zelfmoord heeft gepleegd?

Nog een stukje wijsheid. Het was nog veel meer, maar teveel om dat hier allemaal te delen. Velen denken dat de liturgie, de kerkdienst, er speciaal is voor de gelovigen. Maar de liturgie is er voor iedereen. Iedere dag wordt de liturgie gevierd en deze is niet alleen orthodoxen. De liturgie is inclusief en de gebeden en de zegen zijn ook voor andere gelovigen en ongelovigen. De liturgie is voor de hele wereld, ook voor de dieren. Dit was trouwens een uitleg naar aanleiding van de vraag wat er gebeurt met iemand die zelfmoord heeft gepleegd. De vraag naar het zieleheil van de mensen houdt veel mensen bezig. Wel, de liturgie is er altijd en overal voor iedereen. Dus ook de voortdurende gebeden en zegeningen.

Ik hoop weer terug te gaan. Natuurlijk. Het is mooi om daar te zijn.

Waardeer je dit artikel? Overweeg een kleine donatie. Voor een volgend kopje koffie tijdens het schrijven bijvoorbeeld.

PS: zie je een schrijfvoutje? Mail me ff!

Bedrag € -

[yarpp]

Abonneer
Laat het weten als er
guest

0 Reacties
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties