Samen met Nelleke Strijbis schrijf ik (Wouter) veel verhalen en worstel ik nieuwe conceptuele ideeën door. Op de een of andere manier werkt dat fantastisch. Daarom zijn we gewoon even in gesprek gegaan voor dit nieuwe artikel. We hebben het over Lucy de Dappere, draken, zandverhalen en vluchtelingen. Het is een nieuw tipje van de sluier (lees de vorige) als het gaat over het werk bij Jesus.net waar we al jaren samenwerken.

Aan het einde van het artikel hebben we een concrete vraag: wil je het werk ook mede mogelijk maken?

Zeg Nelleke, welk verhaal is voor jou het mooiste?

Er zijn zoveel mooie favoriete verhalen die ik in de loop van de jaren bij me ben gaan dragen. Allemaal zijn ze heel verschillend. Maar wat ze allemaal gemeen hebben is dat ik me ergens in heb herkend, dat ik woorden vond die ik zelf niet had. ‘k Heb ontdekkingen gedaan, of heb gedroomd van een leven zoals in dat verhaal! Of het waren verhalen die me geraakt hebben tot heel diep van binnen.

Onlangs lazen en keken we met onze meiden de verhalen van de Kronieken van Narnia. Een verhaal in een verhaal. We hebben weer genoten van de avonturen in het land achter de kleerkast. Alhoewel ik schrok toen ik een paar jaar geleden voor het eerst de verfilming zag: Lucy lijkt sprekend op mijn dochter!

Daarnaast zit er iets moois in samen een verhaal beleven: we waren pas onderweg toen een van de meiden zei: kijk, daar staat een Narnia lantaarnpaal! Dit soort lantaarnpalen zien mijn kinderen voortaan dus door het frame van Narnia ;-)

Waarom vertellen we eigenlijk verhalen?

We vertellen elkaar al eeuwenlang verhalen! Waarom we dat doen? Omdat we in een verhaal onszelf kunnen spiegelen, onszelf verliezen. Of in een verhaal vinden we woorden en wegen die hoop bieden.

Verhalen vertellen is universeel. Over de hele wereld en in alle tijden zijn verhalen verteld. Voordat de boekdrukkunst was uitgevonden was het vertellen van verhalen de manier om geschiedenis en levenslessen door te geven. In die verhalen veranderen wel details, hoe vaker het werd verteld, hoe heldhaftiger het werd, maar dat accepteren we allemaal omdat we aanvoelen dat het niet ging om de details, maar om wat het verhaal te zeggen heeft.

Of, zoals collega Wouter graag citeert; ‘Sprookjes zijn waar, niet omdat ze vertellen dat draken bestaan, maar omdat ze vertellen dat draken kunnen worden verslagen’.

Een verhaal kan dus hoop en perspectief brengen! Zaken in een ander daglicht stellen, je vertwijfeld achter laten of aan het denken zetten. Een verhaal hoeft daarvoor niet lang te zijn, maar kan in zijn eenvoud de juiste snaar raken bij heel veel mensen.

Zijn er eigenlijk principes voor vertellen van verhalen?

Tijdens mijn stage in het onderwijs heb ik eens een serie verhalen gemaakt en verteld over slavernij. Elke dag een vervolg van het verhaal van een jongen in Afrika die tijdens het spelen gevangen werd genomen. Door witte mensen… ‘zo wit als de kleur van zijn tanden’. Daarna volgden opdrachten. Maar elke dag kwam weer dat verhaal, dat zo steeds verder ging. Kids konden mij soms letterlijk navertellen wat ik had verteld en de gruweldaden en absurditeit van slavernij kreeg door middel van het verhaal een gezicht en kwam zo heel dichtbij.

‘Vertellen is laten zien, beleven, door middel van taal’

We zijn allemaal opgegroeid met verhalen. Bewust maar ook subtiel en spelenderwijs. Denk maar eens aan je schooltijd:

• Verhalen worden vaak verteld als opstap naar een thematiek, of als exemplarisch voorbeeld om een onderwerp te introduceren
• Verhalen geven ‘gezicht’ aan bijvoorbeeld geschiedenis (o, wat hoop ik dat je zo’n leraar/meester/juf hebt gehad die verhalen kon vertellen!!)
• Verhaaltjessommen; rekenen in storytelling verpakt (mijn minst favoriete, want waarom zou Vera de omtrek van de bal willen berekenen terwijl ze er ook mee kan spelen? Maar enfin, dat zal wel te maken hebben met mijn groots gebrek aan wiskundig inzicht ;-))
• Verhalen vertellen stimuleert de fantasie en verbeelding (hoe zag bijvoorbeeld het huisje van Roodkapje’s grootmoeder eruit in jouw gedachten?)

Leg eens uit waarom verhalen vertellen zo belangrijk is voor wat Jesus.net doet.

Wanneer mensen (online) zoeken met vragen over zingeving, geloof, liefde of vergeving, willen we met deze mensen in contact komen. Het zou makkelijk lijken om bij elke vraag een antwoord te geven. Maar helpen we mensen daar echt mee? Ik kan je vertellen dat er in de Bijbel staat dat je mensen moet vergeven. Maar wat als ik je een verhaal vertel?

Vergeving is een belangrijke boodschap, een bijbels principe. Maar in plaats van een dogma of een leerstelling kunnen we mensen ook meenemen in een verhaal. Waarin de pijn wordt gevoeld, waarin iemand op reis is geweest en het verhaal een venster heeft geopend naar een andere werkelijkheid.

Met bijbelverhalen in zand (Sandy Tales), is dat ook ons uitgangsprincipe. Ze openen een venster naar Gods werkelijkheid en de boodschap kan op die manier van het hoofd naar het hart doordringen.

Vertel eens wat meer over de zandverhalen

Toen ik 4,5 jaar geleden bij Jesus.net kwam werken werd ik betrokken bij een project voor vluchtelingen. (red. De Love Europe app: een app die uitreikt naar vluchtelingen om hen te helpen vinden wat ze het meest nodig hebben.) Rondom de wereldvluchtelingendag zochten we naar een manier om de schrijnende situatie van (boot)vluchtelingen te vertellen. Omdat we binnen Jesus.net ook zandverhalen maken met Harm van Schaik was de conclusie gauw getrokken: we gaan de reis van een bootvluchteling in zand vertellen.

Wanneer ik met Wouter verhalen ga maken, starten we een intensief en creatief proces. We storten onszelf even in een bubbel. Alle opties zijn mogelijk, we hebben wel kaders en een doel, maar hoe dat er aan het einde uit komt te zien weten we nog niet en de contouren ontstaan gaandeweg dit proces. Door middel van associatie, liedjes, research, elkaar (kritisch!) bevragen, tekenen en noem maar op, ontwikkelt het verhaal zich. Vergelijk het met het bakken van een taart. Je hebt de basisingrediënten, maar de variaties en mogelijkheden zijn eindeloos!

Zelfs op het laatst kunnen dingen nog wijzigen. Zo gebeurde dat ook bij dit verhaal over vluchtelingen. We hadden de beelden van Harm terug gekregen, de edit was gemaakt. En het verhaal was eigenlijk wel duidelijk als je het storyboard zag… Je kon bij de beelden gewoon het verhaal vertellen wat je ook veelvuldig in de kranten las. Een gezin, gedwongen op reis, de verschrikkingen onderweg en dan aankomen in Europa. Toch aarzelde ik, en terwijl ik het script zo ongeveer al af had heb ik het veranderd. In plaats van ‘het te vertellen’, maakte ik gebruik van een detail dat de zand artiest had toegevoegd in de beelden: de knuffel in de handen van de jongen. En toen wist ik het; dit is niet zomaar een verhaal. Maar dit is het verhaal van Hakim (maar zijn moeder noemt hem ook weleens ‘wijsneus’)!

Zijn verhalen dan niet eigenlijk gewoon voor kinderen?

Een prentenboek voorlezen in groep 7? Het kan! En hoe vaak heb ik niet in het missionair kinderwerk meegemaakt dat juist de ouders van de kinderen nog even bleven ‘plakken’ om het bijbelverhaal te horen vertellen…

Een verhaal vertellen werkt voor alle doelgroepen en in alle culturen, het is universeel. De zandverhalen (Sandy Tales) die we maken zijn een eenvoudige manier om een gesprek te starten over het leven en God, mensen te laten nadenken, een spiegel voor te houden of om eenvoudig te delen over geloof, hoop en liefde. Daarnaast zijn ze natuurlijk enorm kunstig en is het fascinerend om te zien hoe de zandschepper op zijn zandtafel de beelden laat ontstaan.

De verhalen worden binnen ons netwerk met enthousiasme ontvangen, scripts worden in steeds meer talen vertaald en ingesproken, en op deze manier worden ze internationaal ingezet. Want je bent nooit te oud of te wijs om van verhalen te leren.

Tot slot, wie is Nelleke Strijbis eigenlijk?

Naast dat koekjes bakken, de was opvouwen, huiswerk begeleiden en op het schoolplein staan?

Ik heb een brede interesse en ben goed in het verbinden van dingen met elkaar. Zo mooi, dan klopt het ineens! De radartjes gaan dan hard draaien en tijdens een vergadering reageerde iemand licht verbijsterd: ‘huh, jij denkt echt anders he?’. In eerste instantie vond ik dat een nogal lompe opmerking. Ik vind mezelf behoorlijk normaal denken namelijk ;-). Achteraf is het misschien wel een compliment en typeert het hoe ik soms denk en ben.

Wat is je droom voor Jesus.net?

Bezig zijn met content, creatie en concepten is een van mijn bijdragen binnen Jesus.net. Ook verbinding en (nieuwe) mogelijkheden zoeken om de goede boodschap bekend te maken, zoals bijvoorbeeld door leesplannen in de YouVersion Bijbel app. Daardoor heb ik de kans om met veel organisaties, schrijvers, sprekers op te trekken en hen een platform te bieden waarin mensen dagelijks kunnen groeien in geloof en het volgen van Jezus. Waarbij we altijd nadenken; hoe komt deze content het beste tot zijn recht? En hoe worden mensen een stap verder geholpen op hun geloofsreis?

Krachten bundelen en elkaar versterken om mooie dingen te maken waarmee we een hoopvolle boodschap communiceren, dat is waar ik me voor wil blijven inzetten. No matter je organisatie kleur, het hokje of vakje waarin je je bevindt. Als we elkaar vinden in hetzelfde verlangen kunnen we samenwerken. Alleen dat al – samen een zijn – is een boodschap die krachtig is!

Een vraag aan jou als lezer

Al dit werk van Jesus.net wordt met liefde gedaan. Maar, er zit geen verdienmodel achter. Dus is de organisatie volledig afhankelijk van mensen die het zo mooi vinden, dat ze het financieel mogelijk willen maken. Vind je het werk van Nelleke en de rest van Jesus.net ook tof en kan je wat missen? Laat deze kans niet aan je voorbijgaan.

Je zou bijvoorbeeld maandelijks 10 of 25 euro kunnen geven. Zo maak jij het werk mede mogelijk. Dank je wel!