De intro van de eerste film van ‘The Lord of the Rings’ is voor mij misschien wel de meest iconische intro uit de filmwereld. Het torpedeert je in een andere werkelijkheid met orcs, elfen, dwergen en mensen. In een sprookjesachtige stem word je meegenomen door de geschiedenis die ervoor heeft gezorgd dat dit de wereld is waar ze nu moeten leven. Het vertelt over de grote strijd van het kwaad tegen het goede en dat het goede maar ternauwernood wist stand te houden. Maar niet voorgoed. Daar herinnert het voor mij meest bepalende citaat uit de film wel aan:

‘… but the heart of men are easily corrupted, and the ring of power has a will of its own…’

Vaak moet ik eraan denken, aan die uitspraak, als mensen zich weer luidruchtig beklagen over hun ingeperkte vrijheden, over wereldwijde complotten van kwade machten die, onder het mom van een pandemie, de bevolking proberen te infiltreren en te onderwerpen. 

Op zoek naar het eigen gelijk

Het is toch een fenomeen dat ik wel herken. Je bent van iets overtuigd, je wilt iets bereiken, je hebt een idee over hoe de wereld in elkaar zit en hoe een betere wereld eruit zou moeten zien. Alles wat je helpt richting jouw idee van de wereld, dat heeft altijd betere papieren en wordt eerder geloofd, dan nieuws en feiten die daartegenin worden gebracht.

Groepen dreigen met een volkstribunaal waar artsen, verpleegkundigen, wetenschappers en onderzoekers zich zouden moeten verantwoorden ‘k Moet vaak denken aan een uitspraak die mijn peetvader me leerde: ‘De oorlog met domheid is voorbij. We hebben verloren.’ Hoe kan het zover komen dat mensen blijven volharden in hun eigen wereldje, waar ze èn het brein niet voor hebben om de materie te kunnen beoordelen èn zich niet kunnen neerleggen bij een feiten die hun wereldbeeld ontkracht…

Je krijgt dan bijvoorbeeld een verhaal als deze waar het Algemeen Dagblad vertelt over een bekende Hillsong christen. Tot op zijn sterfbed volhouden dat zijn vertrouwen in God beter is dan vertrouwen in wetenschap. En de voorganger maar blijven roepen dat iedereen een vrije keus heeft. Het is schokkend hoeveel anti-vaxxers en klimaatsceptici zich in de religieuze kringen bevinden.

Ze gebruiken de naam van Onze Lieve Heer als excuustruus voor hun gedrag: God zorgt wel. 

Daarover hè… Het is mooi en goed en prachtig om op je God te vertrouwen. Maar waar is het vertrouwen als je ziek wordt? Moet je dan worden geholpen in het ziekenhuis? Dat is voor mij oprecht een vraag.

Milieu

Eenzelfde fenomeen ken ik uit de christelijke kringen. Het is een warrig spinnenweb dat te maken heeft met een visie op de toekomst. De wereld zoals we die nu kennen, die zou voorbij gaan. Een nieuwe wereld, de nieuwe wereld zonder kwaad, dat ligt in het verschiet. Zorgen voor het milieu zou je niet hoeven te maken. Immers, alles wordt toch nieuw gemaakt. Een deel van de evangelische stroming ziet de inspanning voor een beter milieu als het dwarsliggen in het ultieme plan voor deze nieuwe wereld. 

Eindtijd

Iedere rampenprediker krijgt altijd een groep mensen op de been. Toen Harold Camping in 2011 het einde der tijden (wederom) voorspelde, waren er grote groepen mensen die gingen afwachten tot een laatste bazuin zou klinken en de Heer in volle glorie zou verschijnen op de wolken van de hemel. ‘k Herinner me een documentaire over een aantal volgelingen uit die tijd die hun hele hebben en houden hadden verkocht omdat het toch allemaal niets meer waard zou zijn.

Maar ondertussen ligt er onder de religieuze waas een andere motivatie. Dat kan van alles zijn. Waarom moet een Nederlandse prediker hardop zeggen dat hij gelooft dat de Heer binnen een aantal jaren terug gaat komen? Waarom zijn er predikers die in iedere gebeurtenis in de wereld een teken zien van hun eigen gelijk? Een pandemie, milieurampen, oorlogen, politieke machtswisselingen… het wordt allemaal zorgvuldig een plek gegeven in een verhaal dat ze zo graag zouden zien gebeuren.

De harten van de mens zijn nogal snel te beïnvloeden

En dan hoor ik de stem van de elf, die aan het begin van de film van The Lord of the Rings die de geschiedenis van Midden Aarde vertelt: de harten van de mens zijn nogal snel te beïnvloeden. Mensen willen geen vaccin omdat ze in een verhaal zijn gaan geloven dat zo idioot is (denk alleen al aan het idee van inspuiten van microchips of het bewust onvruchtbaar maken van de wereldbevolking dat voor veel te grote groepen wordt gezien als een mogelijk), maar waar grote groepen mensen iets in hebben gevonden omdat het past in hun idee over de wereld. Het past bij het idee van een elite die alleen maar uit is op het kwaad…

We worden onderdrukt!

Vind jij dat je onderdrukt wordt? Ja? Nou, ik zal je uitleggen wat onderdrukking is. Dan moet je eens met een homovlag in Saudie Arabië de straat op gaan. Of ga eens met je Bijbeltje in de hand een evangelisatieactie in Noord-Korea houden. Probeer eens oppositie te voeren in Rusland. Schrijf eens een kritisch artikel over de staat in Turkije. En zo kan ik wel even een rijtje geven.

Echt, dat gelovige en niet-gelovige idioten in ons land alle ruimte krijgen om hun ideeën kracht bij te zetten onder het idee van ‘kopje koffie drinken’ of een demonstratie her of der, en dan beginnen over ‘onderdrukking’ die ze ervaren, dan begrijp je niet hoe je met je blote knietjes onze Lieve Heer mag bedanken dat je wiegje stond in dit deel van de wereld. Stel dat die ergens in een arme sloppenwijk in Afrika of India stond waar je de komende jaren waarschijnlijk nog geen vaccin kunt krijgen, zelfs als je dat zou willen. En waar je, als je ziek wordt, je stikkend de dood in de ogen mag kijken, simpelweg omdat er geen voldoende medisch zuurstof verkrijgbaar is. Waar je de luxe niet hebt om een kopje koffie te drinken omdat je, samen met de andere Gerda’s, denkt dat je onderdrukt wordt. Nee, je bent daar blij dat je de volgende dag weer hebt gehaald.

Je overtuiging

Het stoort me in grote mate dat gelovigen hun geloof gebruiken om mee te schermen. De ene prediker klopt het geld uit je zak, met de belofte voor een rijk leven, de andere prediker weet het zeker dat God een plan heeft waar, heel toevallig, hij inzicht in heeft gekregen. 

En dan heb je ook nog Israël als bijzondere volk van God. Daar mag je vervolgens ook niets van vinden want ‘wie hen aanraakt, raakt Gods oogappel aan.’ Tja. En ondertussen wordt door de huidige politiek aldaar een onrechtvaardige scheiding in stand gehouden.

Pas op voor de predikers…

Maar, wat ik je brom, pas op de predikers die zichzelf en hun eigen groep identificeren met de goeden. Zij zijn de onderdrukten die bevrijding zullen vinden. Zij zijn de armen die de rijkdom zullen ontvangen. Voor hun gevoel zijn zij de tot slaven gemaakten en wachten op een Mozes die ze naar het beloofde land zullen brengen. En dat beloofde land zal worden bevolkt met mensen die op hen lijken!

Als de Bijbel belangrijk voor je is, dan moet je eens opletten hoe jij de verhalen interpreteert. Want graag zien we onszelf als degene die de redding nodig hebben. Wij zijn de onderdrukten. Wij moeten bevrijd worden. Toch? Maar zijn die verhalen er niet ook om juist te zeggen dat wij de onderdrukkers zijn, de onrechtvaardigen, de leugenaars, de witwassers en de dwaallichten?

In die hemel wil ik niet zijn

Het is als de gelovige schreeuwers die het oordeel over de hele wereld proberen uit te roepen. 

Tja… Eerlijk gezegd lijkt me de hemel die zij voorstaan een verschrikking om te komen. En, oprecht, ik heb het gevoel dat al de mensen waar die Jezus uit de Bijbel graag mee omging, die hij ook zijn vrienden zou noemen, in grote getalen in hun voorgestelde hel te vinden zijn. Laat me daar dan maar heen gaan. Al die zuurpruimen, betweters, mensen met hun oordeel, mensen met hun rechtvaardigheid, met hun enorme gelovige ego, laat ze lekker bij elkaar kruipen in hun fijne ego-paradijs.

Tot slot

Een paar dingen moeten me van het hart… 

• Stop met zeiken over ‘onderdrukking’. Echt, je begrijpt niet wat het is om onderdrukt te worden.
• Stop met je God als excuus te gebruiken voor je eigen overtuiging. Als je geloof er niet voor zorgt dat je je handen vol hebt aan je eigen leven, dan mag je ervan uit gaan dat je niet naar God maar naar je eigen ideeën aan het luisteren bent. Stop ermee. 
• Stop met het denken dat je de wereld begrijpt. Begrijp je eigen begrensdheid. Dat je iets niet kunt begrijpen wil nog niet zeggen dat iets niet waar is, toch?
• Stop met denken dat het kwaad een bron moet hebben. Shit happens. Er zijn door de hele wereldgeschiedenis ziekten en rampen. Misschien kijk je teveel films met enge complotten. Maar soms overkomt ons ellende en moeten we daarmee leren dealen. Nogmaals, shit happens en je kunt voor veel dingen niemand de schuld geven. Maar als jij, door je niet te vaccineren (terwijl je dat wel kan, er zijn immers mensen die zouden willen maar niet kunnen), ziek wordt en opgenomen moet worden op de IC, dan ligt dat vooral aan jezelf. Dat is shit dat happens omdat je te eigenwijs was.
• Stop met het volgen van kwade predikers. Of ze nu Willem Engel, Jaap Dieleman of hoe dan ook heten. Dat de een of andere theorie je aanstaat wil niet zeggen dat het klopt! En dat de een of andere theorie je niet aanstaat, wil niet zeggen dat het verkeerd is.

Hoe dan ook… we hebben het allemaal niet voor het kiezen. We zijn op onze planeet tot elkaar veroordeeld. Nu meer dan ooit. We hebben de randen van ons bestaan gevonden, ieder stukje land is inzichtelijk gemaakt. Iets wat je kunt merken aan de drang van een aantal multimiljardairs om deze planeet te verlaten en daar hun invloed te vergroten. 

Ik hoop dat de geschiedenis uiteindelijk genadig over ons zal oordelen.