Er wordt gezegd dat bijna iedereen wel eens bidt. Maar dat veel niet weten tot wie ze zich nu eigenlijk richten. In hoeveel gebeden wordt er niet gebeden om bovennatuurlijk ingrijpen? Ingrijpen in het leven, in de wereld, in de familie, in je lichaam, in de politiek, in vriendschappen, in financiën, in het hart. Er wordt gezocht om een wonder in gebeden. Maar werkt gebed wel? Dat lijkt me een eerlijke vraag.

Wetenschappelijk onderzoek

Veel mensen ervaren verhoringen op gebeden, al zijn er ook veel anderen die de gebeden helemaal niet zo effectief vinden. Nu moet ik je zeggen dat wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van gebed nou ook niet de kracht van gebed op die manier ondersteunen. Als het bijvoorbeeld gaat om gebed voor zieken, dan blijkt het in studies dat het helemaal niet significant verschil maakt of er wel of niet gebeden wordt voor een zieke. Dat is toch een lastige. Want waarom zou je bidden als het wonder toch niet zo wonderlijk is?

Wat trouwens helemaal vervelend is, is dat de uitkomst van een onderzoek naar het effect van voorbede niet terug te voeren is tot meer genezing, maar eerder naar het meer voorkomen van complicaties bij de behandeling (bron).

Gebed of Chemo?

Het brengt je bij de vraag wat nu eigenlijk een wonder is. Ik kwam dit verhaal tegen over de genezing van Dr. Tom Renfro. Het artikel illustreert goed hoe je verschillend naar dezelfde situatie kan kijken:

Dr. Tom Renfro overleed bijna aan kanker. Hij kreeg medicijnen en onderging chemotherapie. En toen… waren zijn tumoren weg.

Tijd om dankbaarheid te uitten richting de dokt… wacht, wat?

“Ik denk dat het van God komt. Ik denk dat God een wonder heeft gedaan in mijn leven. Hoe kan je dit anders verklaren?” reageert Dr. Renfro.

Uhm… Doktoren? Medicijnen? Chemo? Iets dat je nog niet hebt uigevonden? Doe dan ook, God tovert niet zomaar iemands tumoren weg.

Dr. Renfro was twee weken later terg in de kerk.

“Ze droegen me. Ik moest opnieuw leren lopen. Ik was nog steeds erg zwak, fysiek zwak.” “Ik stond op voor de gemeenschap en ik heb ze gezegd dat ze keken naar dat waar ze om gebeden hadden.” “Jullie verlangden om een wonder van God en dit is wat Hij heeft gedaan. En hier ben ik vanwege al de gebeden die jullie hebben gebeden.”

Maar ook vanwege de doktoren, de medicijnen en de chemotherapie.

Je kan dus bij dezelfde situatie twee verschillende dingen zien. En ik wil niets afdoen aan mensen die getuigen van een wonder op gebed. Maar ik vind het wel eerlijk om meer te zien als dat. Veel van wat wij wonder noemen, wordt op andere momenten verklaard. Het een sluit het ander niet uit. Maar een bedankje richting de dokter en de wetenschap is ook wel op zijn plek naast het bedankje richting het hemelse hoofdkantoor.

Waarom antwoordt God niet beter?

Denk eens terug aan al die dingen die je zag als gebeden die werden verhoord. Aan al die gebeurtenissen waarvan je ervoer dat het een aanwijzing was van God, dat hij je leidde. Denk eens terug aan de dingen die je een wonder noemde. Noem je het nog steeds een wonder? Of moet je het ondertussen herzien?

Veel van de dingen die als wonder zijn betiteld in allerlei genezingsfestivals en genezingsdiensten, moet je achteraf beoordelen als ‘onduidelijk’, of zelfs ‘misleiding’. Dus als je even stilstaat en terugkijkt,

De vraag is waarom God de routine rondom gebed niet eenvoudiger maakt. Dat als je bidt, het duidelijk is dat hij luistert. En dat zijn antwoorden ook duidelijk zijn, en niet ‘misschien wel inbeelding’. Om eerlijk te zijn, zo eenvoudig is het niet. Dus ook voor mij niet. Niet als je gebed op deze manier bekijkt: een soort vraag en antwoord ritueel dat niet werkt. Of een soort noodcommunicatiesetje dat noodsignalen uitzend op de momenten van grote stress in de hoop dat iemand je SOS opvangt.

Het is een eerlijke vraag: als God dan echt is, waarom is hij dan niet duidelijker?

Wat is een wonder?

Wonderen, zijn ze er wel? Misschien is een betere vraag: wat is een wonder? Dat wordt in dit filmpje prachtig uitgelegd door een Buddhistische monnik, als hij antwoordt op de vraag van Morgan Freeman naar wat nu eigenlijk een wonder is.

https://www.facebook.com/sitorusjack/videos/1258225100907622/

Wat is nu eigenlijk een wonder? Veel denken aan bijzondere dingen als bovennatuurlijke zaken. Vanuit de Buddhistische ervaring zijn er die zich bezighouden met levitatie (dat je gaat zweven). Maar wees nou eerlijk, wat heb je nou aan zulke wonderen? Wat wordt de wereld er nu beter van?

Wat heeft de wereld het meest nodig? Genezing, liefde, verzoening. Dat zijn wonderen die we nodig hebben, geen trucjes om te laten zien dat jij beter bent dan anderen, om anderen in verbazing achter te laten.

God in ons brein

Er is een ander type gebed. Niet bidden om een wonder, niet een lijstje bidden, maar iets wat je contemplatief gebed noemt. Het is veelzeggend dat, als je hierop googelt, je vooral veel waarschuwingen tegenkomt vanuit conservatieve christelijke opinies (en wordt zelfs betiteld als occult enzo). Het is inderdaad niet hetzelfde als het zakelijke en verstandelijke opsommen van nood en andere thema’s, maar contemplatie gaat om je blik te richten op de Heer zelf. En in dit kijken, kijken vanuit je ziel, of misschien zelfs letterlijk kijken naar een crusifix, en God ervaren in dat moment. Het zoekt niet God als oplossing, maar zoekt naar God in het moment van nood, van pijn.

Bij scans naar het brein blijkt dat bij dit gebed God dichtbij wordt gebracht. Inderdaad zo dicht bij als ons brein bij ons is. En gebed blijkt gezond voor je te zijn. Daarnaast blijkt dat gebed een deel van je brein activeert dat ook wordt geactiveerd als iets nabij is, iets dat je kan aanraken en voelen. Dus dat gebed je God laat ervaren is niet vreemd. Daarnaast zorgt gebed ook dat de bloeddruk omlaag gaat en mensen zich minder gestresst voelen. (Bron: Finding God in the Waves).

Geloven zonder logica

Als ik de onderzoeken lees die Science Mike aanhaalt in zijn boek ‘Finding God in the Waves’ dan moet je tot de conclusie komen dat geloof alleen niet zo heel veel zin heeft als het gaat om invloed op je leven. Alleen gebed en meditatie zorgen dat er daadwerkelijk iets verandert.

Het is me meer en meer duidelijk geworden dat geloof niet echt gaat om het allemaal juist in je hoofd hebben zitten. Dat is de ziekte van het Calvinisme waarbij geloof wordt uitgespeld als een soort ingewikkelde administratie waar je echt hogere wiskunde voor nodig hebt. Geloof gaat niet om het maar bij het rechte eind te hebben. Mensen die het altijd bij het rechte eind hebben, lijken nare mensen te zijn. Ik wil mezelf niet graag tegenkomen, alleen al vanuit het feit dat ik mezelf dat toch ook weer probeer te overtuigen. Zeer vermoeiend.

Geloof heeft misschien wel veel minder met logica te maken. Wat heeft je ziel met logica te maken? Wat heeft stress of vrede met logica te maken? Er is een diepere laag, de laag waar we méér mens blijken te zijn, die niet gevoed wordt door logica.

Niets meer nodig

Gebed met stille aanwezigheid, waar ook geen woorden meer nodig zijn, misschien is dat een mooie ontmoeting met God. En meer begrijp ik er ook nog steeds niet van. Maar woorden richting God ben ik wel kwijtgeraakt. Wat heb ik God nog te vertellen? Wat heeft hij nog van mij nodig? Toch helemaal niets?!

Jezus geeft bij zijn laatste toespraak instructies voor gebed. Nou ja, instructies, meer een aanmoediging. Om vrijmoedig te zijn. Dat als je God iets vraagt, dat hij het zal geven omdat hij je lief hebt. En dat het de weg is naar volmaakte vreugde (Johannes 16:22 vv).

Laat je niet misleiden om van de woorden van Jezus een wiskundige formule te maken. Ik zal je zeggen dat het dan sowieso niet werkt. Want wat er volgt na de mooie woorden van Jezus is geen aankondiging van een probleemloos leven, maar een leven met vervolging, met tegenstand. Maar er is vrede te vinden, ondanks alles.

Vrede en liefde, troost en nabijheid. Dat zijn niet alleen maar mooie woorden. Daar is leven. En blijkbaar is God ook daar.