Komende maand heb ik weer een reis naar Athos op de planning staan. Ik denk dat ik niet overdrijf dat mijn ontmoeting daar met bijzondere mensen me een hele nieuwe dimensie aan mijn leven en mijn geloof hebben gegeven. Nou ja, geloof, soms weet ik niet hoe ik geloof zou moeten definiëren. Ik denk dat dit wel geloof is, maar het is anders. Gewoon anders dan ik gewend was. Geloof was een soort mentale oefening, met specifieke theoretische overtuigingen en een bepaalde manier van bijbelgebruik met conclusies die zwaarwegende invloed hebben op de keuzes die je maakt. Kijk, dat soort rigide geloof en biblicistisch gebruik, dat loopt snel tegen zijn grenzen aan omdat het je niet voorbereidt op het leven, op de voortdurende veranderingen in jezelf, in je omgeving, in de maatschappij, in de wetenschap.

Geloof gaat echter niet over het juiste hokje, al vechten nogal wat gelovigen elkaar de tent uit omdat de ander een andere opvatting heeft over nagenoeg altijd onbenullige opvattingen. Het kleurtje van de ander is niet goed, de gebeden moeten anders, hoe de kerkelijke hiërarchie moet zijn, hoe de rituelen zouden moeten zijn.

Er zijn basically twee manieren om te geloven. Je geloof in ‘waarheid’ of je gelooft in ‘liefde’. Je gelooft in alles dat perfect moet zijn, moet kloppen volgens het boekje en daar moet je je vooral druk om maken en de waarheid tegen elke prijs verdedigen, of alles zal moeten moeten wijken. Òf je maakt het ondergeschikt aan een hogere waarde, namelijk de keuze voor liefde. ‘Wie lief heeft kent god want god is liefde’ wordt doorgegeven in de eerste brief van Johannes (ergens aan het einde van de Bijbel). De rest staat er ook trouwens, er net na: ‘Wie niet liefheeft kent God niet, want God is liefde.’ Je kan er van alles van vinden, maar in de basis lijkt me deze uitspraak niet een hele ingewikkelde toch? Maar ik vermoed dat er regelmatig de gedachten ‘ja maar…’ zich opdringen, of een of andere reden om deze eenvoud weer te nuanceren en toch weer ingewikkeld te maken.

Waarom eigenlijk?

Op Athos heb ik veel oude verhalen gevonden. Daar heb ik de verbinding gevonden met eeuwenoude tradities, prachtige verhalen die waarschijnlijk zijn mooi gemaakt in al die eeuwen doorvertellen. Maar in al die verhalen en mythes zitten lessen en waarheid verborgen. Al die verhalen laten zien waar het echt om gaat. Om zelfopoffering, om nederigheid, om vergevingsgezindheid, om oog te hebben voor de mensen in de marge, om eenvoud… Zij lieten op hun eigen manier zien wat het betekende voor hen om de Jezus uit de Bijbel te volgen. Allemaal waardevolle verhalen. En het boeit me niet eens heel erg om te weten wat er nu allemaal van waar is en wat niet. Daar zijn die vragen ook niet voor bedoeld. Ze zijn bedoeld om na te volgen. De verhalen van en over Jezus zijn ook niet in de eerste plaats bedoeld om over te discussiëren en wetenschap mee te bedrijven. Ze zijn in de eerste plaats bedoeld om na te volgen. Kijk, daar geloof ik in. Wat heb je er anders aan met je dikke perfecte Bijbel in de correcte Bijbelvertaling dat gepaard gaat met de juiste kerkelijke traditie?

Even voor de duidelijkheid hè, Athos is niet de hemel. Ik heb er mooie dingen gevonden. Vooral vrienden. Maar ook een bijzondere traditie waar ik onderdeel van wil zijn, een die uit vervlogen tijden komt. Ook hier zijn gelovigen van allerlei verschillende opvattingen. De ene gelooft vooral in de waarheid en draagt een enorm oordeel uit naar mensen die anders zijn en zijn bereid om ver te gaan om hun idee van waarheid te verdedigen. De andere groep gelooft in de grote ruimte die de liefde van Christus biedt. Dat laatste vind ik dan mooi. En daar moet niet alleen over gepraat worden, maar dat moet vooral geleefd worden.

Dit was de Jezus boodschap, de boodschap van liefde. Op veel manieren heeft hij dat duidelijk gemaakt ‘Behandel anderen dus steeds zoals je zou willen dat ze jullie behandelen. Dat is het hart van de Wet en de Profeten’ (Mat 7:12) is zo’n uitspraak bijvoorbeeld. Voor mij is geloof zo wel redelijk genoeg.

Natuurlijk, er is zoveel meer. En er is zoveel meer te ontdekken. In de Bijbel, in de christelijke traditie en in de verhalen van eeuwen mensen die het geloof handen en voeten probeerden te geven. Ook buiten de christelijke traditie is nog zoveel te ontdekken. Als God er is, dan is hij sowieso niet te beperken. Dan is het boxje christelijk ook gewoon te klein voor hem. Waarom zou God beperkt zijn?