Iedere keer als ik iets met virtuele stemverheffing zeg (zoals gisteren), word ik op mijn vingers getikt. Dat het niet zo hoort en dat ik netjes moet blijven. Waarom zijn we zo angstig voor verontwaardiging?

Nu weet ik wel dat er veel verontwaardiging en onvrede is. Er is boosheid over Corona maatregelen, over vluchtelingen, over de stijgende huren, over criminaliteit en onveiligheid, over ervaren achterstelling, over stikstofbeleid, over het gevoel van genegeerd worden. Er is veel onvrede en er is steeds meer wil om te gaan demonstreren. Hoe moet je je hiertussen bewegen? Moet je als tegenwicht maar beter netjes, beschaafd en vooral bedeesd blijven en beter om niet boos te zijn?

Bang om boos te zijn

Er is soms teveel angst voor woede. Woede is immers een emotie die niet gemakkelijk te beheersen is. We moeten deze emotie leren beheersen, want het zorgt er vaak voor dat we dingen alleen maar erger maken en escaleren, en dat we later spijt krijgen over hoe we gehandeld hebben. Dus vinden de beschaafde mensen dat er geen plaats is voor boosheid.

Kijk, ongefilterde en ongecontroleerde woede doet meer kwaad dan goed. Dat snap ik ook wel. Het gezamenlijk optrekken met gelijkgestemden tegen het grote kwaad heeft iets gevaarlijks, namelijk dat de tegenspraak wordt gemist. Wij zijn tegen hen. Zij zijn het kwaad en wij hebben het bij het juiste eind. En zo krijg je trekkers op het Malieveld. Zo krijg je virusontkenners op de been. Zo krijg je woedende groepen die zich tegen de vreemdelingen proberen te verweren. Wij tegen hen. Wij samen tegen het kwaad. De onderbuik regeert.

Een plek voor boosheid

Maar is er dan geen plek voor boosheid? ‘k Ben veel tot de orde geroepen dat ik ‘als christen’ toch zeker altijd de weg van vrede moet bewandelen. Terughoudend en vredelievend. ‘k Ben inderdaad jaloers op al die heiligen die hun leven aan alle kanten in toom konden houden, zich konden beheersen. Maar anderzijds zijn er ook de profeten in iedere tijd en iedere generatie die een ongemakkelijke boodschap brachten en vooral volksvertegenwoordigers en religieuze leiders tot de orde riepen. 

Gastvrijheid

Een van de belangrijkste waarden die het Joodse en Christelijke heilige boek predikt is de waarde van gastvrijheid. Je vind deze ook veel terug als eerste regel in kloosterorden: gastvrijheid voor allen. Sodom, de stad waar vuur uit de hemel op neerdaalde, werd gestraft vanwege het nalaten van gastvrijheid. Het is het beruchte verhaal uit het eerste boek van de Bijbel (Genesis 18:20). Altijd had ik gedacht dat de zonde van Sodom iets met homo’s te maken had. Er is zelfs een woord van gemaakt: sodomie, mannenliefde. Maar de zonde van Sodom gaat over het nalaten van gastvrijheid. 

Zo waar ik leef – spreekt God, de HEER -, je zuster Sodom en haar dochters hebben zich niet zo slecht gedragen als jij en je dochters. Terwijl zij zich toch, omdat ze genoeg te eten hadden en onbezorgd van hun rust konden genieten, hoogmoedig gedroegen en niets deden voor de armen en de machtelozen. Ze verhieven zich boven de anderen, wat ze deden vond ik gruwelijk. Ik zag het en heb hen weggevaagd. Ezechiël 16:48-50

Niet voor eigenbelang

Is er een plek voor boosheid of moet je altijd maar bedeesd zijn? Ik ben ervan overtuigd dat er momenten zijn waarin het absoluut juist is om boos te zijn. Om je stem te verheffen of de barricades op de gaan. Als dat slechts eigenbelang zou zijn, dan zou ik eraan twijfelen, al geloof ik dat daar zeker ook veel ruimte voor is (denk alleen al opstaan tegen slavernij, onderdrukking en racisme).

Er is absoluut een plaats voor boosheid als het gaat om een stem geven aan mensen die genegeerd worden, of omdat de politieke vertegenwoordigers inconsequent zijn in het toepassen van ‘genade en mildheid’. Als dat ‘genade en mildheid’ slechts eigenbelang is, is het hol en ongeloofwaardig.

Zweep erover

Er gaat een ongemakkelijk verhaal over Jezus. Je weet wel, christenen volgen het leven en de boodschap van deze man. Hij wekte irritatie bij religieuze en politieke leiders.

Op een gegeven moment ging hij zelfs met een zweep over een marktplein waar handelaren goed geld verdienden aan religieuze verplichtingen van de pelgrims. Weg ermee. Hij gooide de status quo omver. Wat is er nu mis om goed voor jezelf te zorgen? Een typische win win situatie toch? Nou, de zweep door de tempel heen was een heel andere emotie. Jezus werd niet gearresteerd omdat hij gewoon goed was. Hij werd voortdurend argwanend gevolgd om te kijken waarop hij kon worden gepakt. Omdat hij rammelde aan de status quo van de leiders. 

Christelijke politiek moet meer van dat zijn. Dus opstaan voor wat juist en eerlijk is en de figuurlijke tafels van de handelaren omver. Sta op om allereerst dat te beschermen wat bescherming en zorg nodig heeft. Daar kan je niet stil bij blijven. En je kan er niet je ogen voor sluiten.

Tot slot: gebruik woede als water

Woede is als water. Het kan, op een goede manier gebruikt, de bron zijn van een enorme kracht en energie. Denk alleen al aan waterkrachtcentrales die steden kunnen voorzien van elektriciteit. Echter, als het water niet op de juiste manier wordt geleid of beheerst, of als een damdoorbraak dreigt, dan is het allesvernietigend. Op een goede manier boosheid gebruiken is ook een oefening. Zo kan het constructief zijn in plaats van verwoestend.