Huilen, schreeuwen, stil zijn en vergeven

Vergeving, het klinkt zo gemakkelijk. Tot het moment dat we zelf iets te vergeven hebben. Het is geen theologische paragraaf in een dogmatiek. Thema’s als schuld, vergeven en vergeving horen bij de inleiding en het naschrift van ons leven. Daar hoef je geen gelovige voor te zijn trouwens.

Huilend bij de waarheidscommissie

Vaak moet ik denken aan Desmond Tutu, ex-anglicaanse aartsbisschop van Cape Town, die een rol speelde in de waarheidscommissie. De commissie was opgericht om het verscheurde Zuid-Afrika te helpen omgaan met het verleden van apartheid. Desmond Tutu zat huilend achter de tafel bij het horen van al die vreselijke verhalen, al het onrecht. Misschien is het dat wel, dat ik hem geloof. Het raakte hem zo diep.

Ik geloof in vergeving. En ik geloof in herstel door vergeving. Vergeving mag geen dogmatische opvatting zijn, het hoort niet thuis in in een theoretische verhandeling. Als het onderdeel is van de levenskunst is vergeving de bron van genezing en hoop.

Niet slechts voor gelovigen

Vraag aan een willekeurig medemens, gelovig of niet, naar wat we allemaal zouden mogen schrappen uit ons gebed en geloof en er verdwijnt heel erg veel. Maar aan één ding durven we maar niet te komen: het gebed om vergeving van onze schuld. Rikko Voorberg deed eens een experiment:

Onlangs zetten we in StroomWest een laptop neer met de tekst van het Onze Vader en de knop ‘wijzigingen bijhouden’ aan. Iedereen mocht veranderen wat hij niet goed of leuk vond, dat was zo inzichtgevend. Onze Vader werd Onze Moeder, Ons Al, Het Goede. Op het laatst was alles gewijzigd, behalve de zin ‘vergeef ons onze schulden’. We weten donders goed dat we schuldig zijn, realiseerde ik me toen. (bron: denieuwekoers.nl »)

Door merg en been

Bij vergeven, écht vergeven, hoort het onder ogen zien van de puinhopen van ons bestaan. Van mijn eigen bestaan. En dat van de ander. Hier hoort een simpel “sorry” niet thuis. Misschien komt “het spijt me” een centimetertje dichterbij. Maar wat is het eigenlijk? “’t Is wel goed hoor” past er ook niet bij. Vergeving gaat door merg en been. Het is misschien wel de deur open zetten voor alle zielenpijn die je je maar kunt indenken. Van jezelf. Dat er nooit genoegdoening zal plaatsvinden, nooit een rekening zal worden vereffend, je nooit recht zal hebben dat hersteld wordt wat je is afgenomen, van je is geroofd.

Huilend op zijn troon

Ik moet denken aan God de Vader. Huilend op zijn troon. Misschien wel eraf gezakt. Zijn hoofd in de armen. Snikkend, vanuit zijn tenen, omdat die verdomd lieve wereld er zo’n enorme puinhoop van heeft gemaakt. Huilend, omdat het hem zeer doet om al die verhalen te weten. Wetend wat er in de mens omgaat, alles onder ogen ziend. Een wereld die gevangen zit in trots, in egoïsme, mensen die alleen hun eigen comfort willen zien en het zwakke wil elimineren.

Maar dit beeld zal wel niet passen bij de onberoerde God die in de hemelse werkelijkheid alles eens rustig beschouwd.

Weet je, dat geloof ik gewoon echt niet. Alles wat ik lees is dat God zichzelf zo enorm heeft bezeerd aan de toestanden die wij er samen van hebben gemaakt. Met tranen in de ogen heeft de Vader zijn zoon op missie gestuurd. Wetend dat het hem compleet zal gaan slopen.

“Zet em op jongen, ik zal tot het einde bij je zijn. Maar dan zal je het alleen moeten doen. Zal ik je los laten en is het op leven en dood. Het zal godvergeten zijn. Zo godvergeten alleen. Je zal roepen en ik zal je niet antwoorden. Je zal huilen, je zal erin stikken. Ze zullen je vervloeken, ze zullen je uitschelden, ze zullen je slopen. Tot alles op is… Jezus, lieve Jezus, ik hou zoveel van je. Maar alleen zo, door ons te openen voor de wereld, kunnen we weer hoop brengen.”

Schreeuwend naar de hemel

Ik moet denken aan Jezus. Huilend, huilend, schreeuwend naar de hemel of het echt allemaal niet anders kan. Hij staat voor de keuze om zijn ziel te openen voor de ellende van de wereld of niet. Jezus worstelt ermee. Huilend, angstig, bang, omdat zijn ziel zich zal openen. Voor de waarheid van al onze geheimen. De waarheid van al onze egoïsme. De waarheid over ons die hem zal slopen. Hij zal de haat zien die de ander doodmartelt. Hij zal de apathie knalhard voelen binnenkomen. Dat de ellende van de ander ons helemaal niets kan schelen. Hij zal de angst van de zwakke kennen, de pijn van de zieke, de verscheurdheid van de afwijzing en eenzaamheid. Hij zal ook de kilheid van trots en hoogmoed kennen die zoveel mensen van elkaar vervreemd.

En zo zal hij de weg van vergeving gaan. Een open ziel. Rauw en uitgewoond. Als zaad dat sterft voor iets nieuws kan groeien.

Ik durf niet als Jezus zijn

Jezus volgers zouden als hem moeten zijn. En ik durf niet. Ik durf mijn ziel niet te openen voor al de pijn.

Soms vind ik het al zo moeilijk om mijn eigen leven fatsoenlijk te managen. Laat staan de toestanden van de mensen om me heen. Om mijn ziel te openen zodat het me ook zeer doet, ik durf het niet.

Toch weet ik diep van binnen dat het de weg is waardoor daadwerkelijke genezing voor de wereld mogelijk is.