Exodus: Gods and Kings. Maar welke God?
Honderdduizenden slaven die worden bevrijdt door een voormalige prins aan het hof van Egypte die persona non grata is geworden. Grootse scènes van bouwterreinen waar piramides in aanbouw en waar duizenden slaven vermoeid en afgemat aan het werk zijn geven al snel een epische sfeer aan deze film Exodus: Gods and Kings. Het is niet de eerste verfilming van een Bijbelverhaal dit jaar. Eerder was de nogal controversiële film Noah ook al in de bioscopen te zien.
Klopt de film wel?
Bij iedere verfilming van een Bijbels verhaal word je met een ding in ieder geval geconfronteerd: de vraag wat er nu eigenlijk in het bronmateriaal staat. Veel dingen zijn onbewust in voor waar aangenomen, maar blijken bij nader inzien helemaal niet in de Bijbel te staan. Of in ieder geval niet op de manier waarop ik het me altijd heb voorgesteld. Deze clash van beelden vind ik eerlijk gezegd zelf best aangenaam, maar ik kan me voorstellen dat het soms even doorbijten is.
Een verhaal van twee broers?
Hoe moet het zijn geweest voor Mozes om op te groeien aan het Egyptische hof als geadopteerde zoon van de dochter van Farao? En wat voor een man is Mozes om zijn gezin achter te laten voor een onduidelijke en onzekere opdracht? De film Exodus: Gods and Kings vertelt eigenlijk het verhaal van twee broers. Nou ja, halfbroers. Geadopteerde broer.
De aftiteling, na afloop van de film, begint met “For My Brother, Tony Scott”. De film is opgedragen aan Tony, broer van Ridley Scott, de regisseur. Tony pleegde in 2012 zelfmoord. In zekere zin gaat de film dus over deze twee broers, Tony en Ridley.
Welke God wil ik (er)kennen?
Een van de verrassende keuzes in deze film is de manier waarop God wordt geportretteerd. Het is altijd een spannende keuze. Zeker als een agnost de film maakt. Regisseur Ridley Scott kiest ervoor om God als een 11-jarige jongen neer te zetten. En eerlijk gezegd is hij niet altijd even aardig. Eerder wat grillig en onberekenbaar. Niet echt sympathiek. Is dit wel de God die ik ken en wil kennen?
En dàt is dus een goede vraag. Want ik weet uit de Bijbel ook te herinneren dat God het hart van Farao verhardde. Waarom? Dat heeft de boel er toch echt slechter op gemaakt. En het voelt als een zeer wrede God die zoveel plagen en ellende op Egypte laat neerkomen. Nog niet eens gesproken over de opdracht om volkeren uit te moorden bij het innemen van het beloofde land.
We moeten echter ook niet vergeten dat een golf van moord over de Hebreeërs is gekomen. Mozes is een overlevende. Er zijn weinig generatiegenoten vanwege de wreedheden van de Farao.
Het kind God?
Ik kon me trouwens niet aan de gedachte onttrekken, zo een paar weken voor kerst, dat het misschien wel heel passend is om God als een jongen te portretteren in plaats van een zware en gedragen stem die uit das-blaue-hinein komt en redelijk klinisch commentaar of opdrachten geeft.
Maar het blijft een bijzondere keus. Zoals io9.com verwoord:
Tonally, nothing could be more wrong. God in the Old Testament is like an invisible, heavy metal version of Smaug — all fire, all power, all violent badass stormbringing. He is anything but humble and childlike. The Old Testament God of brutality and might is exactly the kind of entity that the humbled, degraded, shackled Hebrews need on their side. Who else could help them defeat the greatest empire on Earth at the time?
Lammetjes
Zo duidelijk spreekt God niet in de film. Het is niet altijd duidelijk. En het gevoel krijg je dat Mozes steeds maar hoopt dat hij het goed heeft begrepen. Is God slechts inbeelding? Bestaat die God wel? Dat gevoel krijg je bij de climax van de plagen die over Egypte gaan. Mozes lijkt een risico aan te gaan bij de opdracht om lammetjes te slachten en bloed op de deurposten te verven.
“Als ik gelijk heb, dan zal dit een zegen zijn tot in eeuwigheid.”
En daar heb je opeens de kern van het evangelie te pakken. Denk aan Jezus als het ultieme paaslam. Zijn bloed beschermt tegen de wrede straf van deze God. Zijn bloed beschermt en laat het kwaad aan je voorbijgaan.
Gaan kijken of toch maar niet?
Ja, natuurlijk wel! Want het is een prachtige film. En als bijbelliefhebber geniet ik van de mooie scenes die zijn uitgewerkt waardoor je een gevoel krijgt van het leven en lijden van de Israëlieten. Wat ik zelf jammer vind is dat Jozua slechts een bijrol speelt en je hem niet leert kennen. Bijzonder vind ik de relatie tussen Mozes en Sippora, de vrouw uit de woestijn. Het had van mij wat meer mogen worden uitgewerkt aangezien ze me een pittige dame lijkt als ik de Bijbel lees over haar. Maar de belofte van trouw klinkt ontzettend mooi door.
Gewoon zelf de Bijbel lezen
Wat de film in ieder geval als effect zal hebben is dat je de Bijbel weer gaat openen. En je zult tot je verrassing erachter komen dat je dingen hebt gedacht die niet in de Bijbel staan. En het zet je op het spoor om Gods plan met de wereld te doordenken. Want deze bevrijding uit slavernij wordt in het Nieuwe Testament opnieuw verteld. God bevrijdt uit de slavernij. Bevrijdt uit de greep van het kwaad. En de weg naar definitieve vrijheid is soms een lange weg die keer op keer strijd kost.
Waardeer je dit artikel? Overweeg een kleine donatie. Voor een volgend kopje koffie tijdens het schrijven bijvoorbeeld.
PS: zie je een schrijfvoutje? Mail me ff!
[yarpp]
Men spreekt over de God van het Oude Testament alsof de God in het Nieuwe Testament een andere God is, of dat God Zijn Aard heeft veranderd. Niets is minder waar, God is en blijft Dezelfde tot in de eeuwigheid. Feit blijft dat er dingen moesten gebeuren in het O.T omdat Zijn volk de Israëlieten moesten overleven. Maar alles wat Hij deed, kwam voort uit Zijn liefde en genade, de dingen moesten gebeuren zoals ze… Lees verder »
Hier nog een review vanuit The Gospel Coalition, die nog wat dieper gaat: http://www.thegospelcoalition.org/article/how-to-ruin-a-moses-movie
ha bedankt! Noah vond ik vrij tegenvallen. Had van tevoren ook geen recensie gelezen. Dit is betere voorbereidingen :)