Met veel interesse en plezier heb ik het boek ‘Finding God in the Waves‘ gelezen. Nou ja, geluisterd. De schrijver zelf leest voor uit eigen werk (en in de auto is lezen wat lastig als je achter het stuur zit). Maar nog nooit ben ik zo rap door een boek heen gegaan. Want ik ben op zoek. Op zoek naar God. Nog steeds. Steeds weer. En iedereen die er ook maar ook iets over te melden heeft, daar wil ik naar luisteren, zeker als het een kritische wetenschapper is die God kwijtraakte.

Science Mike

De schrijver is Mike McHargue, ook wel Science Mike genoemd, omdat hij veel over God te melden heeft in relatie tot wetenschap. Hij introduceert zichzelf als een tot atheïsme bekeerde christen, die zich nu een volgeling van Jezus noemt. Zijn verhaal is er een zoals van zovelen die opgegroeid zijn in een kerkelijke gemeenschap met vaste patronen en ongeschreven sociale omgangsnormen. Hij beschrijft dat er een moment komt dat er op een gegeven moment niets meer was. God was er gewoon niet meer, niet in zijn beleving, niet in zijn waarneming, niet in zijn redeneringen, niet in de wetenschap. Jaren is hij doorgegaan om naar de kerk te gaan, en heeft gewoon het spel van trouwe-kerkgaande-christen voortgezet. Omdat, als hij zou erkennen dat hij ten diepste atheïst was, hij alles kwijt zou raken.

Tot hier ga ik eenvoudig mee in zijn verhaal. Ik zie het voor me. Het verbod op het stellen van kritische vragen in sommige kerken en christelijke omgevingen, maakt de ademruimte steeds beperkter. De smalle kijk op de werkelijkheid wordt te smal, het past niet meer. De manier van kijken naar de wereld door het venster van ‘de God van de Bijbel’, ‘de Bijbel van kaft tot kaft’ en ‘omdat het zo in de Bijbel staat’ is uiteindelijk dodelijk. En als de twijfel toeslaat, wat blijft er dan over?

https://www.youtube.com/watch?v=KSnnjQTuFYU

Onverklaarbare stem van God

Het is bijzonder om de tocht van Mike mee te maken, waarin hij zijn sociale omgeving min of meer kwijtraakt. Het is kwetsbaar en het is pijnlijk. Zelfs de invloed in zijn huwelijk, toen hij ‘uit de kast kwam’ als atheïst.

Maar hij beschrijft ook het moment dat hij, bij de zee, God opnieuw ontmoet. En daar komt het vreemde. Hij zegt zelf ook dat het maar weinig te verklaren valt: hij hoorde Gods stem. Misschien komt het, naar zijn eigen zeggen, het dichtst bij hallucinatie. Misschien gebeurde het echt, misschien ook niet. En ondanks dat vind ik het fascinerend dat Mike er tevreden mee is, in zijn kritische tocht door geloof en wetenschap, in zijn strijd met de kerk en zijn plek daarin. Het is een belangrijk keerpunt geweest.

Brein en religie

Mike heeft ondertussen best heel veel zinnige dingen te melden over het functioneren van het brein, gerelateerd aan religie en geloof. Wat bijvoorbeeld de invloed is van je Godsbeeld op je brein. Als je een beeld van straffende God hebt, dan zie je veel activiteit in de amygdala waardoor je meer stress ervaart en eerder boos bent. En wat gebed doet met een mens. Dat het effect van het bidden voor problemen voor veel mensen hetzelfde is als het praten met een therapeut. En dat zelfs atheïsten een verbinding met God voelen als ze zes weken achter elkaar proberen te bidden.

Oncontroleerbaar?

Maar ondanks al het onderzoek, hij kan zijn eigen godservaring niet verklaren. Is ervaring van God niet in zichzelf oncontroleerbaar en subjectief? Maar misschien dan toch voldoende om te besluiten om gelovig te zijn. Omdat je het niet kan ontkennen? Ik vind het mooi. Ik geloof het. En ergens zullen godservaringen ook verstopt zijn in het gewone, in het menselijke, in het leven. Niemand kan je overtuigen dat het echt zo is, er is geen recept dat het altijd zo gaat. Niemand kan zeggen dat het vredige gevoel van God vandaan komt, maar het is wel opvallend dat veel mensen, na een godservaring vaak meer innerlijke vrede ervaren.

Wat als je niets ervaart?

De vraag waar ik dan mee blijf zitten is deze: wat nu als je geen God ervaart? Nooit een stem hebt gehoord? Of een fijn warm gevoel hebt gehad waarvan je het gevoel had dat het van God vandaan kwam? Nooit een helder licht? Nooit een ervaring die je kippenvel bezorgde van je kruin tot je voetzolen? Moet je je dan maar vasthouden aan de dingen die je niet kunt aanwijzen, niet concreet zijn, twijfelachtig zijn? Of is er toch meer?

Het is een boeiende tocht, die zoektocht naar God! Ik ben er echt nog lang niet.

Lees of luister zelf het boek van Science Mike: ‘Finding God in the Waves’ (Amazon / Kindle / Audioboek). En luister zijn podcast ‘Ask Science Mike‘.