Hoe genadeloos is onze wereld geworden nu de genadige God al best een poosje dood en begraven is? De tendens in de politiek is minder medemenselijk, meer ieder voor zich, minder geloof in een tweede kans, meer langere straffen, minder open deuren, meer angst.

#MeToo

Het heeft me wel een beetje verbaasd dat de zo open-minded wereld van film en kunst, nu zo hard oordeelt over alle misstanden, bijvoorbeeld gerelateerd tot de #MeToo onthullingen. Met pek en veren worden hotemetoten afgeserveerd en zijn in een klap hun carrière kwijt. Ergens was toch het gevoel dat deze wereld van film en kunst helemaal vrijgevochten was, en dat de rest van de samenleving nog wel eens zou volgen.

Gewoon in de kut pakken

Mijn verbazing gaat trouwens hand in hand met het feit dat ik het zeer dapper vind van mensen om hun geheimen te delen. Er is een grote correctie maatschappelijke gaande. De huidige Amerikaanse president, die in zijn recente verleden stoer tegen een aantal mannen zei dat ze een mooie dame ‘gewoon in hun kut moeten pakken’, wordt beschermd door het idee dat dit maar normaal is, een beetje stoere mannenpraat. Dat dezelfde man gewoon president is van een grotendeels conservatief christelijk land, van die verbazing ben ik nog steeds niet bijgekomen.

Masturberende komiek

Komiek Louis C.K. is ook zijn carrière kwijt vanwege seksueel wangedrag. Hij heeft toegegeven dat hij masturbeerde in bijzijn van anderen. Ik moet je zeggen dat ik dat redelijk abnormaal gedrag vind, maar dat ik me ergens inbeeldde dat dit wellicht bij die normale dingen hoorden, vrijgevochten kunstenaar enzo, waar ik gewoon te bekrompen voor was in hun ogen. Wat blijkt? Het is dus ook daar helemaal niet normaal. Louis C.K. schreef zelf:

‘De verhalen zijn waar. Ik zei destijds tegen mezelf dat het oké was wat ik deed, omdat ik nooit mijn piemel liet zien zonder het eerst te vragen. Maar later leerde ik dat als je macht hebt over een ander persoon, je diegene in een netelige positie brengt als je vraagt of zij naar je piemel wil kijken. Ik ben onverantwoordelijk met die macht omgegaan.’

Misbruik van machtspositie

Bij veel van de zaken die nu boven tafel komen, is het vooral een probleem vanwege het gebruiken van een machtspositie. Er is eigenlijk geen eerlijke keuze. Wat moet je als jonge acteur als je desperate bent voor een baan? Wat zou jij ervoor over hebben? Als het enige is dat je langs de producent moet, en de verhalen gaan dat hij… Wat nu als je voor een van de rijkste mannen van je land zou kunnen werken, wat zou jij ervoor over hebben?

Van kerken verwacht je beter

Kijk, van kerken hadden we het beter verwacht. Natuurlijk, christenen zijn ook mensen, priesters en dominees ook. Maar zij hadden hun mooie, vrome praatjes en wisten prima hoe het hoorde. Zij hadden een God die de norm had vastgesteld, wat goed was en wat fout. Daarom is er jarenlang hard geoordeeld over bijvoorbeeld de vreselijke verhalen vanuit de katholieke kerk, waar het ene na het andere misbruikschandaal boven tafel kwam. Je zou beter mogen verwachten, omdat het dezelfde kerk was die altijd zo oordeelde, de veroordelende opgeheven vinger al klaar had.

Het verhaal van een verzwegen misbruikkwestie in de kerk House of Heroes, dat door De Correspondent werd onderzocht, laat zien dat er een hele lange weg te gaan is voor kerken.

Strengere straffen

Ondertussen roept de politiek al jaren dat er strenger gestraft moet worden. Voor van alles en nog wat. Het voorwaardelijke deel van de straf moet eruit, dus tien jaar straf is tien jaar zitten. En na de tien jaar? Is het dan opeens opgelost?

De godvergeten samenleving probeert zich eigenhandig staande te houden. Maar we zijn wel steeds meer op weg naar een genadeloze samenleving waarbij het oordeel eerder klaarligt dan een eerlijk onderzoek en dan een plan voor het opnieuw gaan leven na een straf. Pek en veren zijn dan vervangen door uitingen via sociale media en populistische platforms, maar het oordeel ligt er hard. Nog even en er wordt weer geroepen om chemische castratie bij zedenmisdrijven, om het opnieuw invoeren van de doodstraf.

Wie is er nu eigenlijk ruimdenkend?

Een samenleving met een beetje meer van Jezus zou denk ik een stuk genadiger kunnen zijn. Zijn omgang met de fouten van mensen was op zijn minst verbazingwekkend. In de verhalen die van hem zijn opgetekend is hij genadevol. De Bergrede, een lange toespraak die hij hield (te vinden in Matteüs 5-7) is eigenlijk zijn grote politieke speech. Het is een groot pleidooi om het leven totaal om te gooien, alles wordt op zijn kop gezet, alles zou je opnieuw moeten bekijken. Jezus begint met zijn gelukkig-verklaringen. Dat waren niet de strijders voor volk en vaderland, maar ‘gelukkig de vredestichters‘. Het zijn niet de mensen van statuur maar ‘gelukkig wie nederig van hart zijn‘.

‘Op grond van het oordeel dat je velt, zal er over je geoordeeld worden, en met de maat waarmee je meet, zal jou de maat genomen worden.‘ Matteüs 7:2

Deze opvallende Joodse leraar leerde niet dat je je vijanden moet haten. Hij leert om te lief te hebben en te bidden voor de ander. En dat je manier waarop jij oordeelt over de ander, dat jij ook geoordeeld zou worden. Ken jezelf. Als jij een fout maakt (wat, als je heel eerlijk bent naar jezelf, ook erg voorstelbaar is), hoe zou jij behandeld willen en moeten worden?

‘Behandel anderen dus steeds zoals je zou willen dat ze jullie behandelen. Dat is het hart van de Wet en de Profeten.‘ Matteüs 7:12

House of Heroes en House of Cards

Misschien was die God, die ondertussen door velen allang dood en begraven is, helemaal niet zo slecht. Misschien zijn we gewoon vergeten dat het hart van de boodschap van God een boodschap van genade en vergeving is. We zullen het nodig hebben, want ik vermoed dat er nog veel schandalen boven tafel zullen komen in de komende tijd. Niet alleen in de filmwereld en niet alleen in de kerk.

Er zullen passende straffen moeten komen voor daders, maar vooral ook bescherming voor slachtoffers en maatregelen dat de samenleving medemenselijker wordt, dat doofpotten worden vernietigd en dat de mens belangrijker is dan het merk, ook het merk House of Heroes of House of Cards.

Ik hoop…

Ik hoop dat mensen die op welke manier dan ook zijn misbruikt, niet tegen dichte deuren van onbegrip zullen oplopen. Ik hoop dat ze de moed zullen hebben om uit de gevangenis van hun geheimen te kunnen kruipen.

Ik hoop dat misbruikers hard aangepakt zullen worden en dat ze zullen worden geleerd om een weg van erkenning van hun eigen fouten, een duidelijke inkeer en boetedoening te gaan.

Ik hoop voor de slachtoffers dat ze herstel vinden, dat er voor hen een maatschappij is die opstaat tegen onrecht, tegen het misbruik van machtsposities. Ik hoop voor de slachtoffers dat er een samenleving is die opstaat tegen de neiging om het ongemak van nare verhalen maar snel te vergeten, maar dat deze maatschappij heelmakend is.

Ik hoop dat misbruikers zichzelf in de ogen durven kijken en alles op alles zullen zetten om recht te zetten wat ze fout hebben gedaan. En ik hoop voor hen dat de maatschappij de moed en genade toont om nieuwe kansen te geven.

Ik hoop voor de slachtoffers bovenal dat ze zullen leven, leven in de diepste essentie van dat woord.

Moge God ons allemaal genadig zijn.