Carnaval, dat hebben veel bourgondische medelanders van harte gevierd. Een deel van hen heeft ook een as-kruisje gehaald als start van de vastentijd. Het is een tijd van soberheid in de weken die voorafgaan aan Goede Vrijdag. In de soberheid en de stilte loop je een beetje mee in de weg van het lijden. En dat niet alleen, je loopt als het ware mee in de strijd tegen verleidingen, net zoals Jezus door Satan zou zijn lastiggevallen in de woestijn. Ergens vraagt deze vastentijd me nadrukkelijker om goede keuzes te maken, keuzes die gezond zijn, die goed zijn voor de ander, keuzes die over meer gaan dan ‘me, myself and I’.

Detoxen

Vasten is niet iets dat in mijn religieuze repertoire zit. En ik vind het nogal eens een slecht excuus als een ‘detox’ tijd, waarbij vasten als excuus wordt gebruikt om eindelijk de overtollige kilo’s aan te pakken. Maar goed, vasten van tijdverspillers lijkt me nooit verkeerd.

Het toeleven naar Goede Vrijdag is voor mezelf altijd een bijzondere tijd. Omdat alles uit de oude verhalen roept dat er van alles is dat je niet zomaar ziet. Er zit zoveel verborgen in de vastberadenheid van Jezus om naar het hol van de leeuw te gaan, met het risico dat hij alles zou kwijtraken. Er zit zoveel verborgen in de gelatenheid van de vrienden van hem, het maar niet begrijpen dat Jezus voortdurend over hele andere werkelijkheden sprak als hij het had over koninkrijken, koningen en kroningen. Er zit zoveel verborgen in de eenzaamheid van Jezus in zijn meest markante momenten van zijn leven. Zijn vrienden verlieten hem, angst maakte zich meester van de mensen die hem het meest nabij waren.

Het blijft stil

Als Jezus, in zijn diepste en meest markante moment in zijn leven, lijdend aan het kruis, zijn God tot hulp roept, dan blijft het stil. In het meest belangrijke moment van zijn leven. Het moment dat het er op aankomt. Is het je opgevallen dat het antwoord van de Allerhoogste ook niet komt? Jezus klaagt ‘mijn God, mijn God, waarom heeft u mij verlaten’, en het blijft stil. Het was geen magische formule om God nu eindelijk toch maar te bewegen tot antwoorden en ingrijpen.

Het is een groots moment van verwarring en ook misschien zelfs een mysterie waar veel gelovigen voor weglopen: God blijft stil. Hij blijkt er niet te zijn. In ieder geval niet hier, niet nu, niet om me bij te staan. Soms voelt het voor mijzelf ook dat al die dingen van God niet meer werken. Het blijft stil, geen teken van boven, geen concrete aanwijzingen, geen stem uit de hemel, geen uitgestoken hand. Het kan een moment worden dat mijn geloof het niet meer houdt, dat mijn geloof sterft en begraven zal moeten worden. God was er niet, hij bleef stil.

Dat is, als ik er goed over nadenk, voor mij de tijd naar Goede Vrijdag. Het besef dat ik er alleen voor ben komen te staan, en dat het niet meer werkt. Ik begraaf met tranen en een gevoel van leegte mijn ooit zo springlevende geloof. Veel van wat ik dacht, blijkt niet meer te werken. En het meeste van wat ik denk van God, is allemaal menselijke constructie, allemaal opgeborreld uit fantastische ideeën. Ik draag ze te grave. En het wordt stil.

Iets nieuws vinden?

Als je nooit bereid bent om alles te verliezen, hoe kan je dan ooit het nieuwe vinden? En hoe God ook afwezig blijkt te zijn. Het wordt niet opgelost. Jezus sterft. Dat vind ik het mysterieuze en hoopvolle. Hier kan ik geen formule op loslaten, er zit geen zekerheid in. Maar wat verrassend opgaat met Jezus, dat lijkt soms ook op te gaan met het geloof dat over en voorbij lijkt te zijn. Jezus wordt zorgvuldig begraven in een goed verzorgd graf.

Maar een paar dagen later blijkt hij op miraculeuze manier springlevend te zijn. Alles dat voorbij leek te zijn, alles dat dood en begraven leek te zijn, dat blijkt opnieuw ontkiemd te zijn en als een lentetuin vol in bloei te staan. Misschien is dat wel zoals ons geloof ook kan functioneren. Alleen mensen die hun leven durven te verliezen, zullen het behouden. Alleen als iets doodgaat kan iets in nieuw leven ontkiemen. Geloof dat dood en begraven is blijkt soms op een hele andere manier opeens springlevend te zijn.

Tuinman

En wat dan met die afwezige God? Ik stel me zo voor dat hij als een tuinman de aarde goed had voorbereid voor het begraven van mijn dode geloof en de tuin in de tussentijd goed water heeft gegeven.