Waarom zijn we gestopt met zingen in de kerk?
Zingen hoort bij de kerk. En het is blijkbaar ook een goede broedplaats voor kwaliteit van muzikaliteit. Maar er wordt steeds minder (mee)gezongen in de kerk. Ik noem de kerkelijke muziek hier ‘aanbidding’. Het lijkt dat de geschiedenis een beetje is teruggedraaid. Een kort historisch overzicht van zingen in de kerk:
Reformatie
Voor de reformatie was het voor leken niet toegestaan om te zingen in de kerk. De gewijde muziek moest worden gezongen door professionals (priesters en voorzangers) en gespeeld op ingewikkelde instrumenten (pijporgels) en gezongen in een vreemde taal (Latijn).
Juist de reformatie zorgde dat de aanbidding beschikbaar werd voor iedereen door de samenzang in de dienst. Het waren liederen die gezet waren op een eenvoudige melodie en met teksten die mensen gemakkelijk konden onthouden. Sommige melodieën werden uit de lokale cafés gekopieerd.
Boekdrukkunst
Door de uitvinding van de boekdrukkunst kwam de samenzang in een hele ontwikkeling. De eerste hymne werd in 1532 gedrukt en deze werden daardoor standaarden in de kerken. Het gezangenboekje hieronder is het eerste gedrukte zangboekje (bron). Door de eeuwen groeide het aantal hymnes gestaag. Halverwege de 20e eeuw waren er ongeveer 1000 hymnes beschikbaar in de protestante kerken waarvan er 250 regelmatig werden gezongen.
Overhead projector en beamer
In de laatste jaren is er een hele ontwikkeling gekomen. Het projecteren van teksten op schermen in de kerk is gewoon geworden. Het was eerst met een overhead projector, nu met een beamer die op een computer is aangesloten. Het effect is dat we niet meer een begrenzing hebben van het aantal (bekende) liederen die we kunnen zingen in de kerk.
Altijd nieuwe liedjes
Nu zitten we in een fase waarin we ieder jaar nieuwe liederen leren. Er komen jaarlijks aanvullingen op bijvoorbeeld Opwekking, in veel kerken zijn ook andere liederen welkom. Je zou iedere week een nieuw lied kunnen aanleren. Maar sommige liederen zijn ook veel complexer geworden. Het simpel meespelen van de liedjes op een gitaar met de kennis van 6 akkoorden, dat zit er niet meer bij. En de complexiteit van de melodieën is zeker ook toegenomen.
Aanbidding alleen voor professionals
Het effect is dat er minder wordt gezongen. Misschien met een goed excuus dat je niet alle liedjes meer kent en zo snel oppakt. Maar het lijkt ergens ook dat we weer terug zijn in de middeleeuwen: laat de aanbidding over aan professionals. En dat is een onverwacht bij-effect in kerken waar we zeker eens over na zouden moeten denken.
Herkenbaarheid
Een sleutel in de aanbidding door de eeuwen heen was dat het bekend was. Daarom zong je het mee. Daarom pakte je het op. En daarom zongen de mensen vanzelf mee. Zelfs de mannen.
Waardeer je dit artikel? Overweeg een kleine donatie. Voor een volgend kopje koffie tijdens het schrijven bijvoorbeeld.
PS: zie je een schrijfvoutje? Mail me ff!
[yarpp]
Nu ik dit nogmaals lees denk ik: Het overgrote deel van de kerkgangers is tegenwoordig grijs behaard, als die haren er nog zijn. In de vorige eeuw, toen Opwekking populair werd , zong je de liederen graag omdat de melodien vrij eenvoudig waren en het aantal liederen nog niet zo veel was. Nu jaren verder, ben je telkens nieuwe liederen aan het zingen die je niet kent, en waar je ook niet veel mee hebt.… Lees verder »
Een goede aanbiddingsleider is nier uitdrukkelijk aanwezig door overal zijn/haar stempel op te drukken, maar juist terughoudend en ruimte makend voor de Heilige Geest.
Het lijkt van tijd tot tijd ook steeds meer een show. Ik heb ook vaak het gevoel naar een optreden ipv een kerkdienst te gaan… Volgens mij is een goede aanbiddingsleider iemand die MIJ laat aanbidden en zelf “onzichtbaar” wordt.