Een ouderwetse kerk? Ja graag!
Als je iets negatiefs over je kerk kon zeggen was het wel dat het een traditionele kerk was. Het klonk als vastgeroest in ver vervlogen tijden en dat was geen compliment. De kerk moest met de tijd meegaan.
‘k Heb hard meegewerkt aan vernieuwing in muziek in de kerkdiensten. Was ik vroeger kerkorganist, ik werd toch echt de bandleider van de begeleidingsband in de kerk. En de weerstand tegen het drumstel dat onderdeel van de band was was een teken van dezelfde vastgeroeste kerk. En dat moest nodig worden doorbroken.
In dezelfde golf kwamen allerlei jongereninitiatieven als jeugdkerken op die ook de vernieuwing (of verjonging) van de kerk stimuleerde. Jongeren mochten actief participeren in diensten. Mooi!
Toch heb ik de indruk dat er steeds meer een verlangen is naar een kerk die misschien tegen deze beweging in weer lekker ouderwets wordt. Steeds meer jongeren lijken te verlangen naar een kerk die zich niet laat leiden door een verjongingsdrang en eigentijdsheid. Hippe popup-kerken blijken juist oude rituelen weer helemaal te herintroduceren. De niet-coole-kerk komt in. Waarom eigenlijk?
Authentiek
Dit is een woord dat soms zijn charme kwijtraakt omdat het te pas en te onpas wordt gebruikt. Wat is dat nu precies, ‘authentiek‘. De Van Dale omschrijft het als ‘betrouwbaar, geloofwaardig; echt‘. Mensen die zich niet anders voordoen dan ze zijn.
Als het gaat over de kerk gaat het ook op: een kerk die zich niet anders voordoet dan ze is. De kerk hoeft geen club te zijn, geen hippe tent. Jongeren zoeken naar een kerk die zichzelf durft te zijn. Het is een prachtige ervaring om een eeuwenoud gebouw binnen te stappen waar de tijd stil lijkt te hebben gestaan. Een kerk die zich daar ook totaal niet voor schaamt maar nog steeds doet waar ze voor was: een plek om God te ontmoeten temidden van gebeden, sacramenten en rituelen. Of je komt op een sobere plek die draait om een eenvoudige samenkomst en viering die uit vervlogen tijden lijkt te komen.
Historische wortels
Het lijkt weleens dat alles in onze tijd snel gaat. Voor je het weet is iets uit de tijd en moet je je haasten om bij de laatste vernieuwingen, het laatste nieuwe hip, te horen. Niet voor niets is retro in. Echt op allerlei vlakken. Of het nu retro vormgeving is, het vernieuwd terugbrengen van oude vertrouwde auto-modellen, oude foto-filters, een reboot van oude succesvolle films of gewoon old-fashioned lettertypes.
Wat dacht je van de kerk? Die hoeft niet iets nieuws te zijn. Misschien ook gewoon erg retro. Omdat het je weer verbindt met wat er al veel langer is. Een beetje rust in alle veranderingen. De kerk is bij uitstek geworteld in eeuwen historie. En daar mag de kerk trots op zijn.
Mysterie
Is het een erfenis van ons calvinistische land? Misschien wel, misschien zit het nog wel dieper. Maar in een tijd dat we van steeds meer dingen kennis opdoen is het steeds moeilijker om God te begrijpen. En de neiging om God maar te kunnen vatten mag onderdrukt worden. God laat zich niet zomaar vatten. Niet voor niets gebruikt de kerk de oude rituelen om het mysterie van God en zijn liefde voor de wereld te duiden. Het mysterie van God laat zich niet vatten in een preek van een half uur. Misschien moet de preek ook weer meer onderdeel worden van het geheel. Het kan niet los worden gezien van het mysterie dat we proberen te duiden. En daar hebben we echt meer nodig dan woorden alleen.
Symboliek
Ik ben opgegroeid in een zeer sobere reformatorische kerk. De maximale franje van een kerkdienst waren misschien wel de te-modern-gebrandschilderde ramen waar je maar weinig van kon maken en het kerkorgel. Want… het draaide om het woord en het woord alleen.
Maar niet voor niets zijn door de eeuwen heen symbolen gebruikt om ons voorstellingsvermogen te voeden. De reformatie heeft deze weggedaan. En in moderne aanbiddingsdiensten met hippe begeleidingsbands mis je helaas net zo vaak de oude symboliek.
Meedoen
Begin te denken aan een kerk en je denkt al snel na over een podiumkerk. Jij bent publiek en alles wordt voor je geregeld. je mag meedoen door “amen” te zeggen, de liedjes mee te zingen. Er zit iets heel aantrekkelijks in de oude vormen van samenkomen waarbij je mee deed. Samenkomen was niet alleen om ergens te gaan zitten, maar om samen te eten, samen te vieren, samen te bidden.
Liturgische nerds
Ergens kwam ik de uitdrukking “liturgische nerds” tegen. Nu wordt met een nerd wel eens vooral een tech-minded jongere bedoeld, maar het gaat eigenlijk om een jongere die zich afzijdig houdt van de populaire ‘mainstreamcultuur’ van jongeren. Populair zijn is niet belangrijk. En mode en trends gaan aan ze voorbij. Nerds hebben vooral zelf ideeën en zijn innerlijk gemotiveerd om deze ideeën te volgen. Un-cool is best cool.
Voor de kerk zou dat ook mooi zijn: ideeën niet door omgeving laten bepalen maar innerlijk gemotiveerd zijn om deze ideeën te volgen.
Postscriptum
Ik moet je eerlijk toegeven dat ik me niet van God los ben. Maar ik ben wel zoekend in het kerkelijke terrein. Zou het kunnen zijn dat er meer behoefte is aan oases van rust dan aan moderne en eigentijdse feesten die we kerkdiensten noemen? ‘k Ben geen jongere. Maar ook op zoek naar rust.
Waardeer je dit artikel? Overweeg een kleine donatie. Voor een volgend kopje koffie tijdens het schrijven bijvoorbeeld.
PS: zie je een schrijfvoutje? Mail me ff!
[yarpp]
Interessant artikel. Ik voel mij als oud-katholiek pastoor van 38 wel geen jongere meer, maar 15 jaar terug ben ik juist naar onze kerk gekomen voor de rust en de authenticiteit van de rituelen en het gemeenschap zijn. Wat mij aanspreekt is dat hier een vergelijking wordt getrokken met nerds. Mensen die niet met de mainstream meegaan, maar zichzelf blijven. Misschien dat de kerk daar inderdaad een belangrijke rol heeft te vervullen. Ik merk wel… Lees verder »
Wat is ouderwets? 50, 150, 500 of 1500 jaar?
Ach, dat maakt me niet zoveel uit. Ik bedoel ouder dan 50 jaar. Maar vooral dat je aangesloten bent op iets dat verder gaat als de waan van de dag, aangesloten op iets dat al lang bestaat en niet zo gevoelig is voor de grillen van de tijd. Misschien iets meer historisch. Zo had ik het natuurlijk ook kunnen noemen :)
Interessant! “Helaas” merk ik daar in mijn evangelische kerk niet zo veel van, de jongeren willen vooral Hillsong en hippe muziek (het helpt niet dat ik vorige week wat dieper ben gedoken in de theologie van deze gemeente ). Ik ben juist voor wat meer “stilte”, rust en vooral diepgang (Psalmen!!!). Dat laatste kan ook met “hippe” muziek. De “oudere” generatie staat hier wel meer open voor, hoewel het toch Opwekking is wat de klok… Lees verder »
Hmmm… Rachel Held Evans is altijd een beetje (erg) gekleurd over dit soort onderwerpen. Ik denk wel dat de Postmoderne groep dertigers zich hier wel in kunnen vinden, maar ik zie nog steeds heel veel jongeren die wel voor een eigentijdse, “attractional” en “coole” dienst te porren zijn, beetje Hillsong-achtig en zo. Dat is wel de hoek waar de groei te vinden is (ook Doorbrekers, CLC, etc.) Bij ons in Thousand Hills combineren die aanpak… Lees verder »
Klink goed daar bij thoussand hills
Welkom om een keertje te kijken, Erwin! Meer info op thousandhills.cc. Onze diensten streamen we ook op thousandhills.tv, maar dan maak je de responstijd natuurlijk niet echt mee.