bom onschadelijk maken

Wat voor een God hebben we gemaakt?

7 min leestijd

Hoe erg zijn ons de goede antwoorden niet ingeprent in al die jaren in de kerk? Hoe vast kunnen de antwoorden niet in ons zitten? Het is voor mij nog steeds een vreemde gewaarwording dat je zo gemakkelijk verketterd wordt als je serieuze vragen stelt over geloof en God. Dat is helaas wel deels wat er is gebeurd in de afgelopen paar weken naar aanleiding van mijn voorgaande blogs. Wat is dat toch?

bom onschadelijk maken

Deze week hoorde ik dit verhaal uit de tijd dat de flanelborden nog in gebruik waren in veel kerken bij de zondagsschool. Een juf had een hondje op het bord geplakt en stelde de vraag aan de kinderen: “wie is dat op het bord?” Het bleef lang stil, geen van de kinderen gaf antwoord. Tot een kind eindelijk het verlossende antwoord gaf: “Het lijkt op een hondje, maar het zal Jezus wel zijn.”

Dat geweld moet ook wel Gods liefde zijn

Ik ben blij met heel veel inhoudelijke reacties op mijn blogs, al kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat sommigen vooral hun stokpaardje berijden zonder zichzelf ook de vragen te stellen. De redenering die aansluitend bij de anekdote over het hondje, zegt dan: “als God liefde is, dan zal alles wat er van hem staat geschreven ook ten diepste allemaal liefde zijn. En is bijvoorbeeld het uitroeien van volkeren ten diepste ook de liefde van God.” Zeg het zo tijdens een preek en gemakkelijk roept iedereen hier “amen” op, want het klinkt zo mooi en ook zo bekend.

Een God van genadeloos geweld

Maar weet je wel wat je zegt? Je zegt dus dat je ermee instemt dat God volkeren van deze aarde wegvaagt op een gruwelijke manier. Fijne God heb jij. Daarnaast zijn er systemen gemaakt om de Bijbel netjes in balans te krijgen, om alles te verklaren zodat het me geen frustratie oplevert. Met stellingen als “je weet toch dat de Heer met een ijzeren staaf zal regeren”, “die oude volken waren ècht heel erg fout”, “als God die volkeren niet uitroeide kon de Messias niet geboren worden” zeggen we dan dus ja en amen op een God van genadeloos geweld. En op deze manier wordt ook nog steeds vandaag de dag de Bijbel als excuus gebruikt (of simpelweg als motivatie) om nog steeds mensen te onderdrukken, mensen te vervreemden van de maatschappij, outcasts te creëren. We willen namens God bepalen wie er wel bijhoort en wie niet, we willen de lijntjes recht trekken (en graag alles binnen de lijntjes houden).

De andere God

Waarom ik er een probleempunt van maak is dat ik een andere God leer kennen door Jezus. En Hij doet iets met de oude teksten die voor mij een hint zijn in een radicaal nieuwe visie op God. Er is een passage dat Jezus in zijn thuishaven uit de boekrol leest uit de profeet Jesaja.

Hij kwam ook in Nazaret, waar hij was opgegroeid, en volgens zijn gewoonte ging hij op sabbat naar de synagoge. Toen hij opstond om voor te lezen, werd hem de boekrol van de profeet Jesaja overhandigd, en hij rolde hem af tot de plaats waar geschreven staat:

‘De Geest van de Heer rust op mij,
want hij heeft mij gezalfd.
Om aan armen het goede nieuws te brengen
heeft hij mij gezonden,
om aan gevangenen hun vrijlating bekend te maken
en aan blinden het herstel van hun zicht,
om onderdrukten hun vrijheid te geven,
om een genadejaar van de Heer uit te roepen.’

Hij rolde de boekrol op, gaf hem terug aan de dienaar en ging weer zitten; de ogen van alle aanwezigen in de synagoge waren op hem gericht. Hij zei tegen hen:’Vandaag hebben jullie deze schrifttekst in vervulling horen gaan.
(Lukas 4:16-21)

Dìt is dus in vervulling gegaan, dìt wat Jezus zegt! Maar niet wat de complete tekst uit de profeet zegt. Want niet zomaar voor het gemak of uit slordigheid wordt hier gestopt, maar doelbewust laat Jezus “een dag van wraak voor onze God” (Jesaja 61:2) weg. Hij zet een punt waar de profeet verder ging. Het was geen foutje van Jezus, geen foutje van de bijbelschrijvers, maar het is zo opgeschreven (is mijn conclusie) om duidelijk te maken: de idee van een dag van wraak… daar is Jezus dus niet voor gekomen. Toen niet, nu niet, nooit niet.

Deze tekst is trouwens een van de vele teksten in het Nieuwe Testament die een radicaal ander beeld van God laten zien. Ergens zit in deze manier van Bijbel lezen, zoals Jezus (en bijvoorbeeld ook Paulus) dat deed, een groot geheim.

God voor ons karretje

Als het zo is dat Jezus het maximale is wat we van God kunnen zien, dan moeten we ons beeld van een gewelddadige God uit het Oude Testament radicaal herzien. Want als het zo is dat Jezus het is, dan kan ik niet anders dan concluderen dat er in oude tijden van alles aan God werd toegeschreven (overwinning of verlies in oorlogen, gewelddadige coups, deportaties, genocide, etc) waar God niet achter heeft gezeten. Veel van de oude teksten moeten worden gelezen vanuit de oude en primitieve wereldbeelden, vanuit normen die golden in de antieke wereld, vanuit ideeën over macht en politiek.

Dat is een spannende gedachte waar de Bijbel door wordt ontwapend: de Bijbel lezen zoals Jezus dat deed. Een zeer verhelderende uiteenzetting hierover vind ik in het boek dat ik momenteel aan het lezen ben: “Disarming Scripture: Cherry-Picking Liberals, Violence-Loving Conservatives, and Why We All Need to Learn to Read the Bible Like Jesus Did” (link Kindle)

PS: Dat ‘toeschrijven van allerlei zaken aan God is trouwens een fenomeen dat nog steeds regelmatig opgaat: we spannen God graag voor ons karretje. En dat heeft regelmatig desastreuze gevolgen. Denk alleen al aan de charismatische gekte waar God is verworden tot een soort Wizard of Oz.

Probleem met wat we van God maken

Nee, ik heb geen probleem met God. Ik heb een probleem met wat we van God maken. En Ik heb een probleem met het accepteren van een gewelddadige God zonder daar serieuze vragen over te stellen.

Dat God niet alleen maar liefjes kan zijn maakt deze vraag wel duidelijk: hoe kan God goed zijn als hij niet afrekent met het kwaad. Een God die niet wil afrekenen met het kwaad is verre van een aantrekkelijk idee: het draagt geen enkele hoop dat de dingen zullen worden rechtgezet. Echter, als je nog steeds denkt dat daar dus geweld voor nodig is, dan zie je nog steeds niet dat alles wat Jezus predikte en leefde was radicale en riskante liefde. Hij rekende af met het idee van een gewelddadige opstand tegen de heersende machthebbers. In zo’n land wilde hij alleen dood gevonden worden. Dat werd hij ook. Zo riskant was zijn boodschap van geweldloosheid.

Nogmaals, ik heb geen probleem met God. Maar ik heb een probleem met wat er van God gemaakt is. Als iemand een beetje het voor het zeggen heeft dan is Jezus het wel. Ik ga het dus even doen met het beeld van God dat hij laat zien. ‘k Heb nog nergens genocide, onthoofdingen en andere vreselijke dingen gezien. Wel dat hij het niet zo opheeft met ‘zoals het hoort’. En dat hij een magneet is voor vreemde mensen. Daar voel ik me dan wel bij thuis.

Wordt vervolgd…

Waardeer je dit artikel? Overweeg een kleine donatie. Voor een volgend kopje koffie tijdens het schrijven bijvoorbeeld.

PS: zie je een schrijfvoutje? Mail me ff!

Bedrag € -

[yarpp]

25 Reacties
Nieuwste
Oudste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
jcm
jcm
8 jaren geleden

Vond eergisteren in een 2e hands winkel een aardig boek over dit onderwerp.. n.l. .de Toorn van God. Natuurrampen , waarom staat God ze toe? is Johannes 3:16 het Evangelie? van David Pawson Nou Nee dus, God,s Toorn en de komende Toorn,over iedere Zondaar en deze wereld die onder de Vloek ligt , is de Boodschap eigenlijk (ben het er mee eens) en de uitweg die Hij hier voor geeft DOOR Christus en IN Christus.… Lees verder »

Rinus van Galen
Rinus van Galen
8 jaren geleden

Haha, jullie zijn allemaal knetter geschift! Er is geen god. Er zijn vragen waar nog niemand een goed antwoord op weet. Sommigen geloven dat de bijbel de waarheid verkondigd en anderen geloven weer dat de koran de enige waarheid in pacht heeft… We weten door dingen te onderzoeken al veel, maar nog lang niet alles, en dat geeft helemaal niets! Laat je toch niet leiden door dat geïndoctrineerde dogmatische gedoe schei uit over dat incomplete,… Lees verder »

Judith
Judith
Antwoord aan  Rinus van Galen
8 jaren geleden

Beste Rinus, voor deze Kerst daag ik je uit de opstanding te ontkrachten met feitelijke argumenten. Dan zaag je de poten onder het christendom vandaan. Alle goeds! Hartelijke groet, Judith

GROBBO
GROBBO
Antwoord aan  Rinus van Galen
8 jaren geleden

Beste Judith, voor deze kerst daag ik je uit de opstanding te bewijzen met feitelijke argumenten.
Aangezien je dat niet kan zou ik je adviseren vast beginnen te zagen.

JanA
JanA
8 jaren geleden

Hm. Eerlijk gezegd vind ik wat je hier zegt niet erg overtuigend. Ik wou dat het waar was dat je zo gemakkelijk al die geweldteksten van je kan afschuiven. Je voorbeeld over Jezus die bij zijn start Jesaja citeert en het wraakgedeelte achterwege laat is niet echt overtuigend. Daar zijn heel logische andere exegeses voor. Je blijft bovendien dan toch zitten met een heel aantal andere uitspraken die ontkrachten wat je nu zegt. Ik heb… Lees verder »

Hans A.
Hans A.
8 jaren geleden

Een goed stukje, Wouter! Helemaal mee eens. Ook ik denk dat God graag wil dat we afstand nemen van bepaalde gruwelijkheden die in de Bijbel aan God toegeschreven worden.

Leo
Leo
8 jaren geleden

Ha Wouter, ik reageer zelden op facebook omdat ik veel mensen in mijn vriendenkring heb die God niet kennen en met veel discussies wordt God niet geëerd denk ik. Ik ken je niet, een familielid van mij reageerde op je blog en dat kan ik dan weer in mijn timeline zien. Omdat ik de rillingen kreeg van dit blog, klikte ik even door naar eerdere blogs omdat je uit één uiting niet altijd de ligging… Lees verder »

erik
erik
8 jaren geleden

ik reageer aller eerst dat ik je een ongelovelijke irritante houding vind hebben in je schrijven, hoog intellect en niets zeggends, al hoewel je God neer zet als iets gruwelijks, God Haat zonde en net als onkruidt moet dit uitgeroeid worden ook in de kerk. Jou kijk naar God geeft een in kijk hoe jij naar jzelf en de wereld kijkt, als iets uit een horor movie, ben je wel gelukkig met jezelf, het lijkt… Lees verder »

Paiba
Paiba
8 jaren geleden

Langs welke morele maatstaf leg je God nu?

erik
erik
Antwoord aan  Paiba
8 jaren geleden

Het wassen reactie van een nieT gelovige, en tochis het ook een gewetens vraag, wij geloven veelamet het verstand en weten het perfect te vertellen, ja zelfs elkaar de oren er mee wil wassen.
Waar het om gaat , hoe zit het met mij, is Jezus voor mij de levende Heiland. Omdat er vele binnen als daarbuiten geloven, en dat is hier in Nederland droevig gesteld

Liesbeth
Liesbeth
8 jaren geleden

In Jezus zie je dezelfde God. Namelijk God die Zijn eigen vlees en bloed doodt, uit liefde om zijn wereld te redden en om de rechtmatige straf op zonde te vervullen. Hij doodt zichzelf voor ons. Dat is wreed, dat is groots en dat is onbegrijpelijk maar waar.

Joan Bonhof
Joan Bonhof
8 jaren geleden

Dag Wouter, Je publiceert je gedachten ontwikkelingen sneller als wij ze kunnen bijhouden ;-) Bijna allemaal worstelen we of hebben we geworsteld met vragen over de opdrachten van God aan Israël om andere volken te straffen voor hun zonde. In onze tijd is de doodstraf niet een straf die gebruikelijk is. Zeker niet het corporatieve aspect (een heel volk ondergaat de straf). Elke bijbelwetenschapper zal het eens zijn dat er ontwikkeling is in de openbaring.… Lees verder »

Joan Bonhof
Joan Bonhof
Antwoord aan  Joan Bonhof
8 jaren geleden

Correctie ‘in de eerste eeuwen waren er al mensen die het OT als minderwaardig, Joods etc gezien hebben’ .

Peter Overduin
Peter Overduin
Antwoord aan  Joan Bonhof
8 jaren geleden

Joan Bonhof, je verwijt Wouter het volgende “Zo gaan wij beoordelen vanuit ons eigen beperkte referentiekader wat van God is en wat niet.”.

Mag ik je eraan herinneren dat het mensen – met een beperkt referentiekader! – zijn geweest, die beoordeelt hebben welke boeken er wel en welke boeken er niet in de canon zijn opgenomen, ofwel wat wel van God is en wat niet.

Joan Bonhof
Joan Bonhof
Antwoord aan  Joan Bonhof
8 jaren geleden

Dag Peter Overduin, de kerk heeft altijd geloofd dat in het menselijke proces van tot standkoming van de canon de Heilige Geest de leiding heeft gehad. Met andere woorden: dit is niet alleen een menselijke (breed gedragen overigens) keus, maar de leiding van God. En .. .als je dit niet gelooft? Dat is ieders keuze die ik respecteer, maar dan valt de gemeenschappelijke basis weg. En je plaatst je hiermee buiten de keuze van de… Lees verder »

Henk Karssenberg
Henk Karssenberg
8 jaren geleden

Beste Wouter, Ook op je vorige blog heb ik in kritische zin gereageerd. Ik weet niet of je mijn reactie ook als een verkettering zag. Dat was niet de bedoeling. Je reageert hierboven op Pedro, die de bijbel, in ieder geval het Oude Teatament omschrijft als ‘een eeuwenoud boek’. Maar het Oude Testament is toch de Heilige Geest geïnspireerde Schrift, die nuttig is om elkaar als gelovigen te bemoedigen en op te scherpen op weg… Lees verder »

Pedro
Pedro
8 jaren geleden

En dat alles gebaseerd op een eeuwenoud boek waar je met gemak het tegenovergestelde van beweringen uit kunt halen. Om een God te verdedigen die blijkens datzelfde boek nogal wreed was / is.

Ruben Hadders
Ruben Hadders
8 jaren geleden

Dag Wouter, Graag geef ik weer een reactie op je blog. Je zult al wel verwachten dat ik een wat andere kijk op zaken heb. Begrijp mij goed: het gaat mij niet om een welles-nietes discussies. Nee, ik hoop je uit te kunnen leggen waarom (en hoe) ik anders over zaken denk, wellicht kan ik je hiermee inspireren en helpt deze informatie je bij je zoektocht. Omgekeerd leer ik ook van jou, doordat je mij… Lees verder »

arie
arie
Antwoord aan  Ruben Hadders
8 jaren geleden

Beste Ruben, Na het slaken van een diepe zucht toch maar even een korte reactie. De manier waarop jij met de bijbel omgaat is alsof die een reusachtige “Rubic’s cube” is. Je kent ze wel, waarbij je alle kleurtjes netjes in één vlak moet zien te krijgen. Jij doet hetzelfde met bijbelteksten (al speel je een klein beetje vals door al direct een buitenbijbelse apocrieve bron te citeren. Ja hallo, zo kan ik het ook).… Lees verder »

Ruben Hadders
Ruben Hadders
Antwoord aan  Ruben Hadders
8 jaren geleden

@Arie

Wat mij opvalt aan jouw reactie is dat je niet inhoudelijk wil reageren. Je vermeld enkel dat ik ‘vals speel’ door een buitenbijbelse bron te citeren – al begrijp ik niet waarom dit onjuist zou zijn in dit verband?
Verder heb je je conclusies blijkbaar al getrokken (‘het gaat je niet lukken’). En dat mag natuurlijk! Desondanks bedankt voor je reactie.

JanA
JanA
Antwoord aan  Ruben Hadders
8 jaren geleden

Ruben, ik vraag me af of je kan invoelen wat het betekent dat oude zekerheden omver vallen, zonder dat je dit wil. Wat Wouter meemaakt is voor velen herkenbaar en het is goed dat daar stem aan wordt gegeven. Verder denk ik dat het betrekken van dogmatische stellingen zoals jij doet contraproductief is. Er is immers sprake van een paradigmashift en dan worden de antwoorden die jij geeft ervaren als komend uit een andere wereld.… Lees verder »