Vaak wordt gezegd dat een van de unieke kenmerken van het christelijk geloof een persoonlijke omgang met God is. En bij een persoonlijke omgang wordt dan specifiek een relatie met God bedoeld. En nog preciezer is die relatie het tegenovergestelde van religie. Goed, dat zijn een twee grote thema’s in drie zinnen waar ik het over wil hebben: persoonlijke omgang met God en religie vs. relatie.

Persoonlijke omgang met God

Als ik heel eerlijk ben, dan staat deze uitdrukking van ‘persoonlijke omgang met God’ voor een soort geheimzinnig box die voor mij nooit is ontsloten. Ik wil het eens goed bevragen, want het klinkt me op zijn minst nogal subjectief in de oren. Daarnaast ook nogal emo. Nu is er niet zo heel veel mis met emo, maar het is voor sommige mensen gewoon wat lastig om hun geloof vooral als emotie te zien.

Daarnaast blijkt er in de praktijk geen sprake te zijn van een persoonlijke relatie aangezien er slechts eenzijdige communicatie plaatsvindt, namelijk ik in mijn gebeden. En ook de emotionele toenadering is nogal onduidelijk. Want waar moet ik nu heen bidden? Naar boven kijken is leuk (de meeste mensen kijken naar linksboven, let maar op), maar ik kijk dan echt een hele andere kant op als mensen die bidden tot de Almachtige maar zich in de USA of in Nieuw-Zeeland bevinden, om maar even een zijstraat te noemen. Waar is God, en luistert (voor het gemak) hij eigenlijk wel. Hoe weet ik dat?

Ook als ik probeer signalen op te vangen, dan is dat nogal eens onduidelijk. Ze zijn namelijk enorm subjectief. Je kan wachten op een fijn gevoel. En ik moet eerlijk zijn, want vrede is regelmatig een reactie op je proberen te richten op God, op gebed en spirituele toewijding. Ik zeg niet dat het er niet is, maar wel dat het… lastig is.

Religie versus relatie

Het is een paar jaar terug nogal populair geworden om te zeggen dat je geen religie volgt, maar een relatie met God hebt. Jefferson Bethke postte 5 jaar geleden ‘Why I Hate Religion, But Love Jesus‘ en was destijds een grote hit. De boodschap: religie is slechts een set van regels, relatie gaat om leven. En ons geloof is geen set met regels, maar gaat om een relatie met God. Dus ik volg geen religie maar ik volg Jezus.

Maar wees nou eerlijk: als je hebt over het zien van het christelijk geloof als een relatie van God of een relatie met Jezus, dan is dat ook gewoon een religie. En daar zeg ik helemaal niets geks mee. Het is zo’n uitdrukking waarin opeens hele volksstammen denken de sleutel te hebben gevonden: johoo, ik ben niet religieus, ik ben een volgeling van Jezus! Alsof dit een tegenstelling is. Nee, dat is dus ook een religieuze overtuiging. Er is geen tegenstelling tussen die uitdrukkingen, dus zullen we daarmee ophouden?

Zo, dat heb ik ook weer gezegd. Nu maar weer verder over die persoonlijke omgang met God.

Waarom zegt God niets?

In een gezonde relatie is er een gesprek dat kan worden gevoerd. Maar, wees nu eens eerlijk, hoe vaak heeft God je iets teruggezegd? En toch, voor veel mensen is een van hun ultieme redenen om te gaan geloven, een spirituele ervaring. Tegelijkertijd is dit nu net allemaal niet hard te maken. Was het God, was het een fijne groep mensen waar je in werd opgenomen, was het een besluit om je geen zorgen meer te maken maar de weg van geloof te gaan en kon je daardoor eindelijk dingen loslaten?

Misbruik maken van onduidelijkheid

Nu laat deze onduidelijkheid in Gods communiceren met de mens (je mag het ook onduidelijkheid van het begrijpen van de mens van God noemen) nogal ruimte open voor de speciale mensen, mensen die wèl hebben uitgevonden hoe God communiceert, wat Hij te zeggen heeft in specifieke situaties. Het werkt trouwens als geestelijk werker goed hoor. In je preek klinkt het toch interessanter als je zegt: ‘God maakt me deze week duidelijk dat…’ terwijl je ook kan zeggen: ‘deze week liet de gedachte me niet los dat…’ In principe kan je hetzelfde zeggen, maar de laatste haalt een goddelijke claim eraf.

Die goddelijke claim die door een prediker, evangelist of andere loslopende christen kan worden gemaakt, daar gaat het nu net regelmatig fout. Het is een methode om een geestelijke positie in te nemen, een waaruit je een ander kan manipuleren.

Recepje voor een spirituele ervaring

Even eerlijk hè, als je voor een groep van zeg 250 mensen staat te spreken, dan weet je dat het grootste deel van de mannen ooit porno heeft gekeken, dat een deel eraan verslaafd is en dat de meesten hier niet over praten omdat het nogal een schaamtevol thema is. Dus ja, je kan wel zeggen dat God je op je hart heeft gelegd om hier een speciale boodschap voor te vertellen, hier hoef je geen hogere wiskunde voor te hebben gestudeerd. Je weet tegelijkertijd dat misschien wel 10% van de mensen onder je gehoor iets van misbruik hebben meegemaakt. En je kan ook wel raden dat een substantieel deel van de westerse mens last heeft van een laag zelfbeeld.

Wil je dat een deel van je gehoor je helemaal geweldig vindt, ga op een van deze thema’s zitten en doe er een vleugje ‘de Heer maakte me duidelijk…’ uitspraken bij en je zit gebakken. Voor dit bovenstaande heb ik geen Heilige Geest nodig.

Zo lief had God de wereld?

Dus ja, wat blijft er dan over van een persoonlijke omgang met God. Is dat gewoon een mooie gedachte, maar werkt dat in de praktijk niet. Of is het een effect van een nogal individuele kijk op geloof. Er zijn vele liedjes in de trand van ‘Mijn Jezus, mijn redder’ en ‘Ik weet, Hij heeft mij gered’, en ik hoor ook bij de generatie die hiermee op is gegroeid, misschien omdat de generatie voor ons iets ontdekte: God is niet alleen maar een of andere droge theorie.

Ik denk dat Billy Graham het was die het groot maakte om Johannes 3 vers 16, het evangelie in een notedop, een beetje aan te passen. Lees de zin ‘Zo lief heeft God de wereld…‘ maar als ‘Zo lief heeft God {je eigen naam}…’ Als je dat maar vaak genoeg doet, dan vergeet jje op een gegeven moment dat er staat dat God de wereld liefheeft. In een omgeving waar geloof individueel is geworden, en dat is bijvoorbeeld ook in omgevingen waar je altijd maar moet bidden om een nieuw hart, daar wordt vaak vergeten dat de de blik in de oude boeken van de Bijbel vooral gericht is op Gods handelen met de wereld, de mensheid, door alle tijden heen. En zelfs het individu staat in dienst van het grote collectief.

God van het volk

Het Joodse volk had het altijd over hun God, de God van het volk. Lees de oude boeken, God heeft een plan. Ook hyperpopulaire bijbelteksten als Jeremia 29 vers 11 (Mijn plan met jullie staat vast – spreekt de HEER. Ik heb jullie geluk voor ogen, niet jullie ongeluk: ik zal je een hoopvolle toekomst geven) worden helemaal persoonlijk toegepast, maar het is een tekst aan ballingen in Babel. Het is een belofte die hoop geeft op de toekomst van een heel volk. Dus stop alsjeblieft met die tekst overal maar opplakken. Daar is deze niet voor bedoeld.

Als de kerk start, dan gaat het niet zozeer om het individu, maar juist om het samen. Daar horen beelden bij als een gebouw dat is opgebouwd uit levende stenen (1 Petrus 2:5), als een lichaam met vele leden (o.a. Kolossenzen 3:15), een kudde van de herder (Handelingen 20:28) en ga zo maar door. De kerk was een gemeenschap van mensen. En God heeft vooral iets met dat collectief te maken.

Misleidend

God vooral als een persoonlijke God zien, zorgt volgens mij voor een valse voorstelling en teleurstelling in de omgang met God. God zien als een bron van emotionele vervulling, is misleidend. De emo-god heeft de houdbaarheid van een gemiddelde rage. En wees eerlijk, wie speelt er nog met de ooit zo populaire flippo’s. Emo christendom staat garant voor teleurstelling.

Soms zorgt het te persoonlijk bekijken van God ook dat een christen geen verantwoordelijkheid neemt voor zijn eigen leven. Alleen als God iets duidelijk maakt, dan ga ik iets doen. Maar ja, dat is natuurlijk ook een beetje lastig, want hoe weet je nu onderscheid te maken tussen een mooie en gezonde gedachte en iets dat God je specifiek duidelijk maakt. Ik vermoed dat er geen onderscheid is tussen die twee, en dat je dan gewoon je hart en gezonde verstand kan volgen.

En toch…

Ja, en toch is er iets dat je maar moeilijk kan uitleggen. Want mensen zijn in mijn leven naar me toegekomen die eindelijk weer rustig konden slapen, nadat ze begonnen met bidden. Mensen vertellen van innerlijke vrede die ze vonden, nadat ze besloten om op God te vertrouwen. Het zijn er teveel om te kunnen negeren.

Reacties zijn welkom. Heb jij ervaring met God? Vrede met God? Of ben je juist teleurgesteld?