Afgelopen week had ik verschillende gesprekken over Halloween. Mijn christelijke vrienden waren voor het grootste deel heel duidelijk: het is slecht, fout, occult, slecht voor kinderen en je moet er ver van wegblijven.

(Geen) inzicht in de geestelijke wereld

Zodra je duidelijk maakt niet zoveel probleem te hebben met Halloween, schieten mensen regelmatig in een kramp. Natuurlijk is mij naïviteit verweten, zou ik geen inzicht hebben in de geestelijke wereld (ben altijd zo blij dat anderen dat wel hebben) en dat ik met mijn idee anderen zou misleiden (waar heb ik dat vaker gehoord). Dus wordt me geadviseerd bij bepaalde christelijke grootheden maar eens mijn licht op de steken zoals Herman Boon of Wilkin van de Kamp.

Tja. Kan.

Occult

Zodra de kaart ‘occult’ wordt getrokken ben je al snel uitgepraat merk ik. ‘We zijn kinderen van het licht en daar hoort het griezelen en de angst van Halloween niet bij’, zo is het argument. Goed, nu ben ik niet per se fan van Halloween, maar het probleem zie ik niet zo. Er is een veel te grote angst voor de dood enerzijds en anderzijds zijn mensen vaak slecht geïnformeerd. Of gewoon niet katholiek, dat kan natuurlijk ook.

Achtergrond van Halloween

Het lijkt of in de afgelopen jaren het Halloween naar Europa is komen overwaaien uit vooral de Verenigde Staten waar het een enorme hopsa heisasa is met verkleedpartijen, skeletten en uitgeholde pompoenen. Het feest wordt vaak geassocieerd met Allerheiligen, en niet zonder reden: het woord Halloween komt van All-Hallow-Even, dat Allerheiligen betekent. In de katholieke middeleeuwen werden heiligenfeesten altijd op de avond ervoor gevierd (Sinterklaas wordt bijvoorbeeld bij ons gevierd op 5 december wat de dag is vóór de sterfdag van Sint-Nicolaas). Dus zo komt het dat Allerheiligen en Halloween op dezelfde dag te vallen.

De roots van Halloween liggen bij de Oude Kelten, die op 31 oktober Oud en Nieuw inluidden en geloofden dat met Nieuwjaar de geesten van alle gestorvenen van het afgelopen jaar uit het vagevuur zouden komen om een levend lichaam in bezit te nemen. Niet tof, en daar moest je je tegen wapenen. Daarom droegen de Kelten een eng masker om die kwade geesten op afstand te houden. Het zou zomaar kunnen dat de enge verkleedpartijen hier vandaan komen.

Allerzielen

Allerzielen is een gedenkdag voor de mensen die in het afgelopen jaar gestorven zijn. Er wordt gebeden voor hun zieleheil. Het gedenken van de doden is een mooie traditie en zeer heilzaam in het rouwproces. ‘Eeuwige herinnering’ is een gebed in de orthodoxe traditie om iemand te herdenken.

In de katholieke en Oost Orthodoxe traditie hebben veel heiligen hun eigen feestdag. Maar Allerheiligen was een feestdag voor alle heiligen die geen eigen feestdag hadden.

Invloed van de reformatie

Bij de reformatie zijn de feesten weer afgeschaft. Er is geen vagevuur, dood is direct je eeuwige bestemming bereiken, we bidden niet voor de doden, dus het hele idee van dit feest is in strijd met de overtuiging uit de reformatie. Nooit heb ik meegekregen dat er een actieve verbinding is met de realiteit van mensen die al gestorven zijn. Of, zoals ze dat zeggen, die ons zijn voorgegaan.

De reformatie ten spijt, in Engeland bleven ze het Halloween gewoon vieren, maar dan zonder de oorspronkelijke verbinding met de christelijke feestdagen. In de afgelopen jaren wordt het Halloween flink uitgevent als heerlijk griezelfeest.

Smaken verschillen

Smaken verschillen. Mag je lekker griezelen of niet? En waar trek je een grens? De discussie die gevoerd wordt over Halloween heeft veel weg van de discussies die worden gevoerd over games. Maar een beetje griezelen is niet erg hoor. Het spannende is fundament van ieder verhaal. Zonder spanning geen opluchting. Dus af en toe schrikken is prima natuurlijk. Griezelen ook. Maar nogmaals, over smaak kan je twisten. Niet iedereen houdt ervan. Ik hou ook niet van Opwekkingsliedjes en Hillsong, en echt genieten kan ik ook niet van de zoetigheid van Sound of Music en een film als God’s not dead is echt niet aan mij besteed. Had ik al gezegd al dat je over smaak kan twisten?

De dood uitlachen

Naast smaak is er een ander perspectief. De dood zorgt voor bij veel mensen voor ongemak. Met de dood mag je niet spotten en het boezemt ontzag in. Terecht.

En toch is het juist bijzonder christelijk om de dood met een open vizier tegemoet te treden. De dood heeft immers geen macht meer, zo is de overtuiging. Jezus overwon de dood. En dat was de nagel aan de kist van de dood zelf. In dat licht mag je de dood best uitlachen. En dat mag best met een griezelfeest.

Prima als je niets wilt doen met Halloween. Prima als je je kinderen een ander feest wilt laten vieren. Prima als je niet houdt van horror en griezelen. Maar geef anderen de vrijheid om er van te kunnen genieten.