Russisch Orthodoxe priester

Zijn christenen betere mensen?

4 min leestijd

Als ik vroeger iets meekreeg over wie je als mens bent is het wel dat de mens tot in de diepste vezels slecht is. Wij zijn immers zo verdorven, zo wordt geleerd, dat wij totaal onbekwaam zijn tot enig goed en geneigd tot alle kwaad. Tenzij je natuurlijk gaat geloven, dat zal de grote verandering brengen. In de praktijk kwam het er ook nog eens op neer dat als je iets niet goed had gedaan, je de volgende keer maar beter je best moest doen en als je het goed had gedaan dat je dan maar dankbaar moest zijn.

Nu moet ik je zeggen dat in de evangelische kringen het misschien wat vrolijker verpakt wordt, maar dat het in essentie hetzelfde is. Een kenmerk van het neo-calvinisme is dat het vaak modern en eigentijds wordt aangekleed, maar dat de inhoud conservatiever is dan de generaties voor ons.

Kolonialistische houding in evangelisatie

Dit negatieve mensbeeld werkt door in hoe je leert kijken naar de wereld om je heen, naar hoe je naar anderen kijkt en hoe je je, bewust of onbewust, positioneert ten opzichte van anderen. Het resulteert vaak onbewust in een idee van ‘zij missen iets’, of ‘zij hebben het nog niet’, of ‘wacht maar tot zij het ook ontdekken’. En dan de verwachting dat de wereld gaat lijken op ons als de mensen mijn God eindelijk leren kennen. Er zit toch iets kolonialistisch in deze houding. Ik heb iets wat jij niet hebt. Daar kan jij natuurlijk ook niet aan doen hè, en deze opmerking dan begeleidt met begripvolle schouderklopjes die deze houding liefdevoller moeten laten overkomen. Maar als jij God ook leert kennen zoals ik God heb leren kennen, dan zal je het ook allemaal anders zien. Het is niet per se een houding van bewuste trots, maar wel een gevolg van een negatief beeld van de mens die totaal onbekwaam is tot enig goed en geneigd is tot alle kwaad.

Jij mist nog wat hè?

Er zit iets naars in deze houding. Wellicht zie je em pas als je in de andere rol terecht bent gekomen. Als je niet meer aan het beeld voldoet en er naar jou meewarig wordt gekeken, zo van ‘ach, jij mist nog wat hè’. En dat ‘wat’ is dan het geloof in God. Een bepaalde manier van geloven in een bepaald idee van God. Het voelt, eerlijk gezegd, niet liefdevol. Het zal vast zo bedoeld zijn, maar het voelt als vernederend. ‘Ik heb iets en jij hebt het nog niet. Ik ben dus beter uit en jij niet. Ik ben dus beter dan jij.’ Natuurlijk, allemaal genade, onverdiend, blah blah. Maar voel je het ook niet? Het is het basisidee dat de een iets heeft wat de ander niet heeft. En dat de ene dat aan de ander kan geven. Superioriteitsdenken.

Schoonheid zien

De Russische monnik Anthony Bloom van Sourozh (later ook metropoliet van de Russisch Orthodoxe kerk) zegt ergens:

‘Tenzij we naar een andere persoon kijken en de schoonheid zien die er in deze persoon is, kunnen we niets aan hem bijdragen. Men helpt een persoon niet door te onderscheiden wat er mis is, wat lelijk is, wat vervormd is. Christus keek naar iedereen die hij ontmoette, naar de prostituee, naar de dief en zag de schoonheid daar verborgen. Misschien was het vervormd, misschien was het beschadigd, maar toch was het schoonheid wat hij zag. En wat hij deed was deze schoonheid benoemen.’

Ik kan je zeggen dat evangelisatie een hele andere lading krijgt. Niet aangeven wat er allemaal mis is, niet bedacht vanuit een gevoel dat ik wel iets heb en jij nog niet. Maar helpen ontdekken wat er altijd al in zit. Ieder mens is immers geschapen naar het beeld en de gelijkenis van de Schepper. In ieder mens is die schoonheid te vinden. Daar hoef je helemaal niets aan bij te dragen. Hooguit help je om te zien wat er altijd al was.

En daarbij is er niet iets wat ik mee hoef te brengen omdat ik iets heb dat de ander niets heeft. De ander die ik vroeger ook als minderwaardig beschouwde omdat ik iets heb en die ander niet. Maar mijn medeschepselen bezitten in zichzelf al schoonheid, sporen van de Schepper, de schoonheid van het paradijs, het licht van de eeuwigheid. Het enige wat ik hoef te doen is naast de ander te staan en helpen ontdekken. En zelf kan ik steeds nieuwe sporen ontdekken van de eeuwige.

Waardeer je dit artikel? Overweeg een kleine donatie. Voor een volgend kopje koffie tijdens het schrijven bijvoorbeeld.

PS: zie je een schrijfvoutje? Mail me ff!

Bedrag € -

[yarpp]

Abonneer
Laat het weten als er
guest

3 Reacties
Nieuwste
Oudste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Jan-Peter
Jan-Peter
4 jaren geleden

Die schoonheid ontdek je denk ik wel door nederigheid. Jezelf niet groter maken… Één van de Orthodoxe ochtendgebed en zegt: nog nimmer heb ik voor Uw aangezicht iets goeds verricht. Al het goede komt van God, ik denk als je dat geheel en al beseft dat door die nederigheid je eigen Godgegeven schoonheid en die van de ander oplicht.

Ype Akkerman
Ype Akkerman
4 jaren geleden

Is oordelen over jezelf en over anderen in essentie niet snoepen van de boom van kennis van goed en kwaad? En is het leven niet veel paradijselijker als we dat achterwege laten en uitbannen?

Bert de Jong
Bert de Jong
4 jaren geleden

Heel mooi geschreven Wouter