Digitale VriMiBo

Verplicht samen de crisis ondergaan

10 min leestijd

Toen de thuisquarantaine begon, grapte iemand: nu moeten wij, de introverten, goed zorgen voor de extraverten want die raken nu helemaal ontregeld nu ze het zonder al het sociale contact moeten doen. ’t Is misschien ook zo. Ik hou wel van op mezelf zijn en ik ben graag alleen in mijn eigen huis en in mijn eigen hoofd. Verdwalen in wat mij bezig houdt zonder rekening te houden met wat anderen vinden.

Maar ik moet je zeggen dat ik het wel mis, het terloopse contact met collega’s en vrienden. Het voelt nu alsof al het contact maar intentioneel moet zijn, terwijl voor mij vaak inspiratie op ongeplande momenten voorbij komt en de energie met meer te maken heeft als het uitwisselen van informatie en actiepunten. Videovergaderen is een uitkomst. Zeker als ik bijvoorbeeld met een collega afspreek dat we gewoon de video aanzetten terwijl we gewoon ons eigen werk doen. Af en toe delen we een liedje of kletsen we zoals we ook zouden doen als we in het kantoor aan het werk zijn. Maar het is toch anders.

‘k Heb niet altijd zin om te bezinnen

’t Kan zomaar zijn dat we het straks gewoon opnieuw moeten leren om gewoon en terloops met elkaar om te gaan. Wat is gewoon? Iedereen roept dat deze tijd van vooral thuis zijn en minimaal reizen ook een tijd is van bezinning. Vast wel. Maar de vraag is wat die bezinning inhoudt.

Het is interessant wat er allemaal loskomt in deze tijd. Als je houdt van observeren, dan is het smullen. Want de mens is een eigenaardig dier. Tijd van nepnieuws, samenzweringen, van de pot gerukte ideeën over 5G frequentie, gefabriceerde ziektes, geheime genootschappen, en wat al niet meer. Nu maak ik ook mijn eigen bubbel door zoveel mogelijk van die impulsen te filteren en te blokkeren (muten en blokkeren op Twitter, ontvrienden op Facebook, het is er allemaal voor uw eigen persoonlijk welbevinden hè).

Niet meer ‘de ander’

Wat wel fascinerend is dat een verdeeld land opeens gedwongen is om iets samen te ondergaan. Leven in een tijd waarop COVID-19 rondwaart terwijl er geen vaccin of medicijn beschikbaar is, laat je realiseren dat ieder mens in essentie er hetzelfde als ieder ander voorstaat. De ziekte heeft tot dusver geen verschil gemaakt tussen rijk en arm, tussen afkomst en etniciteit. Je kan dus niet afgeven op ‘dat komt door hen’ al proberen nog steeds af en toe mensen het verhaal te veranderen als het komt door ‘de Chinezen’ of hadden ‘de Brabanders’ maar zich moeten inhouden of zie je wel, die ‘studentenvereniging’. Opeens blijken alle verhalen niet te passen. We moeten het samen doen. En afstand houden doe je niet in de eerste plaats voor jezelf, maar vooral voor de ander.

Als we in deze tijd nou eens wat meer daarvan overhouden, van dat we dingen doen omdat het goed is voor de ander, dan houden we toch nog wat goeds aan deze tijd over. Het is een onverwachte tegenbeweging in een tijd waarin steeds meer focus was voor slechts het eigen welbevinden.

Mens erger je niet

Stel je nu eens voor dat deze crisis er was geweest in het pre-internet (of het vroege internet) tijdperk. Geen video conferencing, geen onderwijs op afstand. Ach, dan hadden we met zijn allen uren ‘Mens erger je niet’ en ‘Stratego’ gespeeld vermoed ik. Dan hadden we bel-lijsten gemaakt per huishouden wie op welk moment iemand had mogen bellen.

Tekst gaat door onder de video »

Toch dichterbij komen

Het is niet goed dat de mens alleen is. Zo zijn we niet bedraad, zo zitten we niet in elkaar. De mens is een sociaal wezen en het is slechts weinigen gegeven om het leven door te gaan als kluizenaar. Hoe kom je dichter bij elkaar als je elkaar niet even kan vastpakken?

Met m’n dochter heb ik iedere dag contact. Al weken niet samen op de bank gezeten en over niksigheid gekletst. Want het echte contact gaat niet om informatie uitwisselen. Het gaat over iets dat misschien veel meer banaal is. Het is fijn om in elkaars buurt te zijn. En in de buurt van mijn leukste dochter wordt ik altijd ontzettend vrolijk. Dat mis ik enorm. Dus app’en we, sturen we foto’s, videobellen we. Om toch gewoon ‘dochterbij’ te komen. En soms zeggen we dat het heeeeel stom is dat het nu zo moet. Maar dan zeggen we ook gelijk dat we het ruimschoots gaan inhalen allemaal.

Kerken online

Sinds de kerkelijke samenkomsten ook niet meer mogen, zijn kerken in een verplichte innovatiespurt geschoten. Hé, online, ja, dat lijkt ons nu wel handig. Dat scheelt bij het team van Jesus.net wel veel uitleggen wat we normaliter moeten doen. Toch wil ik over die kerken online wel een paar dingen kwijt. Want ik vind het niet per se heel tof allemaal.

De apostelen op Paasochtend in hun wekelijkse ZOOM sessie. ‘k Zal je zeggen: ook ik ben hier Thomás.

Hoe de kerken nu online gaan, laat zien wat veel kerken zien als de essentie van het zijn van een kerk. En wat blijkt? Het blijkt dat veel kerken slechts podiumgerichte evenementen organiseren. Vaak met middelmatige muziek en dat is met een live-stream en zonder gemeente die meezingt toch behoorlijk tenenkrommend. Maar het lijkt of de show door moet gaan. Een aantal kerken die bovengemiddelde podiumbehendigheid hebben, denk bijvoorbeeld aan een hippe Mozaïekkerk met gospelartiest Kees Kraaijenoord als bekend gezicht, trekken nu volle digitale zalen. Hun show heeft televisie kwaliteit. En ik snap dan ook wel weer dat anderen daar maar moeilijk aan kunnen tippen.

Is de kerk echt er voor het podium?

Maar is het bestaansrecht van de kerk nu echt alleen om een podiumpresentatie te geven met liedjes, een preek en een gebed? En, o ja, een mogelijkheid om online te collecteren natuurlijk. Dat is wat mij betreft niet de innovatie in de kerk online die ik graag zie. De beste preek is meestal niet in je eigen kerk te vinden. YouTube heeft een schat aan mogelijkheden dus kies maar wat bij je past. En je eigen kerk heeft meestal ook niet de tofste of mooiste muziek. De kerk zou een andere laag moeten aanboren. Daar hoort dan een woord als ‘community’ bij. Daar zou ik veel meer inspanning in willen zien. Al die diensten, de liedjes, de preken… Dat heb ik allemaal wel gezien. En vaak kan het ook wel gemist worden.

PS: voor Oosters-orthodoxen en katholieken is de uitdaging veel groter dan protestanten en en evangelischen, aangezien hun geloofsbeleving minder naar binnen gericht is en veel meer ook fysiek afspeelt. Denk aan de centrale rol van het mysterie van de eucharistie. Daar is geen online variant voor anders dan vasten van het hoogstnodige voor een orthodox of katholiek (en velen kijken uit naar de volgende keer dat ze weer tot de eucharistie kunnen gaan).

We gaan niet naar het oude terug

Een ding is denk ik wel duidelijk: het gaat niet meer worden zoals het is. Dit is een van de momenten die we gaan definiëren als de periode ervoor en de periode erna. De tijd ná COVID-19 zal anders zijn dan tevoren. Al is het alleen al doordat gebleken is dat de cruciale beroepen opeens de hele gewone beroepen waren zoals verpleegkundigen, schoonmakers en vakkenvullers.

Niet iedereen heeft er goede ervaring mee, maar er blijkt toch veel online te kunnen gebeuren qua vergaderen, overleg, onderwijs en ontspanning. Ik kan me niet voorstellen dat al die ervaring op een goed moment allemaal wordt vergeten. Al is er iets dat er in creatieve sessies gebeurt dat ook niet slechts met informatieoverdracht te maken heeft. Soms heeft het met elkaar in een ruimte rondlopen iets dat niet zomaar nagemaakt kan worden. In die zin hou ik wel erg van de kleine groepen mensen. Niet op afstand.

Trouwens, wat ook een goede bijkomstigheid is, is dat we door hebben dat we wetenschap nodig hebben. We hebben knappe koppen en specialisten nodig. Geen roeptoeters met hun Facebook-wijsheid en hun Google-diploma. Maar wetenschappers die weten waar ze het over hebben en vooral ook weten waar ze het niet over moeten hebben (een marktonderzoeker moet bijvoorbeeld niet op de stoel van een epidemioloog gaan zitten, maar wie ben ik om dat te zeggen). Niet alleen op gezondheidszorg, maar ook op een eerlijke economie, op voedselveiligheid, milieu en transport.

Overleven in onze verbeeldingskracht

De mens heeft een bijzondere capaciteit gekregen, we kunnen namelijk iets bedenken dat er niet is, wat niet is gebeurd. Het is de bron van angsten, van inspiratie, van ontdekkingen. Als je het niet goed voedt, dan wordt je depressief. Maar als je het goed voedt, dan is het een bron voor een gezonde innerlijke mens.

Max Ehrmann: “Kweek geestkracht om bij onverwachte tegenslag beschermd te zijn. Maar verdriet jezelf niet met spookbeelden.”

De gedachte aan ‘stel je nu eens voor als…’ is zo ontzettend menselijk. Waar zouden we zijn zonder liedjes die soms precies zeggen waar ik zelf de woorden niet voor kon vinden? Waar zouden we zijn zonder games waar we even iemand anders kunnen zijn, in een andere wereld, en uitdagingen aan moeten gaan. Waar zouden we zijn zonder helden en antihelden in films en verhalen waar we ons aan kunnen spiegelen. ‘k Ben de liedjesschrijvers, verhalenvertellers, dichters en filmschrijvers dankbaar, juist nu.

Hoe is het eigenlijk met jou?

Ik heb wekenlang geen blog geschreven. Misschien omdat ik steeds het gevoel heb niets toe te voegen aan de brede keur aan stemmen en visies. Wat doet mijn stem ertoe? Vaak niet zoveel. Dus heb ik me even ingehouden. Niet stilgezeten, dat lukt me niet. ‘k Ben ondertussen druk geweest met een aantal mooie zaken:

  1. het Monk Collective (m-nk.com) waar we een nieuw boek hebben uitgegeven en waarin we wijsheid uit de vroege eeuwen proberen te vertalen naar nu.
  2. de lancering van ons nieuwe bedrijf Bright Elephant (brightelephant.nl) dat gaat over rouw, verdriet. afscheid nemen en herinneren. Hier hebben we trouwens een bijzonder gratis e-boek ‘rouwwerk’ voor geschreven, speciaal voor mensen die naast een ander staan in rouw.
  3. het organiseren van de Online Buurtkerk (onlinebuurtkerk.nl) waarin we juist proberen de community vorm te geven waar ruimte is om het leven in al zijn kleuren te delen, in plaats van een podium te maken. Iedere woensdagavond (21:30) en vrijdagavond (20:00). Iedereen is er welkom.

Maar, hoe is het eigenlijk met jou? Daar ben ik dan wel benieuwd naar.

Waardeer je dit artikel? Overweeg een kleine donatie. Voor een volgend kopje koffie tijdens het schrijven bijvoorbeeld.

PS: zie je een schrijfvoutje? Mail me ff!

Bedrag € -

[yarpp]

Abonneer
Laat het weten als er
guest

0 Reacties
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties