melkweg in de bergen

God als het grote mysterie

7 min leestijd

Misschien moeten we maar eens een poosje het woord ‘God’ niet meer gebruiken. En een poosje is dan een jaar of vijftig bijvoorbeeld.

Waarom?

Vanwege de simpele reden dat het woord te ingewikkeld is geworden, te plat, we hebben er te concrete ideeën bij. Waar oude verhalen, sprookjes, mythen, heldenverhalen, oerverhalen en nog meer verhalen werden verteld om een vleugje te kunnen aanraken van een werkelijkheid die de onze niet is, daar is God ondertussen op de ontleedtafel gelegd, in het laboratorium vakkundig uit elkaar gevlooid, alles gecategoriseerd en geïndexeerd en vervolgens hebben we er commentaar op gegeven, en daar weer kritiek op en daar ook weer een naslagwerk omheen gebouwd.

Over wie hebben we het als we het over God hebben

Als jij het over God hebt, waar heb je het dan eigenlijk over en wat bedoel je nu precies? Die vraag wordt echt veel te weinig gesteld. Want op het moment dat we God benoemen of een van zijn namen, dan zit er een wereld achter waar we vaak niet meer naar kijken.

Ik stel mezelf ook de vraag wat ik nu eigenlijk bedoel als ik het over God heb.

Van God is iets of iemand gemaakt die we kunnen begrijpen. Het is jammer dat veel van het mysterie is verloren gegaan.

Struikelen over God

Stel je voor dat God (hij, zij, het) er is. Gewoon alleen dat feit. Aanwezig als The Force (Star Wars) die het universum bij elkaar houdt, als de 42 op alle vragen (The Hitchhickers Guide to the Galaxy), als een drijvende onderstroom waarin alles zijn samenhang vindt, als overal aanwezige waarin we worden samengebracht.

Je merkt dat ik hier direct begin te struikelen. Struikelen over God. Nou ja, vooral over al mijn eigen pogingen om te beschrijven wat ik nu zelf bedoel als ik het heb over God.

‘k Heb een boekenkast vol theologische werken staan, dus ik zou uit allerlei vaatjes kunnen tappen. Maar het voelt snel zo platgeslagen allemaal. Alsof de schoonheid eruit is gewrongen om de waarheid nu eindelijk maar eens in handen te kunnen krijgen.

Ondoordringbaar mysterie

Deze gedachte hield me bezig: wat nu als we God als een niet te doordringen mysterie te zien. Dat dat het gegeven is en dat alle beweringen erbovenop het mysterie alleen maar kleiner maken.

God behoort dan opeens niet meer tot het domein van bijvoorbeeld alleen maar gelovigen, al helemaal niet tot christenen met een bepaalde overtuiging.

Alle ideeën over God zijn bekrompen. Alle ideeën ja. De mijne incluis. En de jouwe incluis. En incluis de mensen die niet geloven in God, in ieder geval niet in de God waar jij in zegt te geloven. Incluis alle zeker weters. Hun idee is ook te bekrompen. En incluis de ras-evangelisten die je in een perfecte elevator-pitch klem kunnen zetten met hun overtuiging. Vertrouw ze niet. Vertrouw het allemaal niet, van niemand die je kan uitleggen wie God eigenlijk is. Vertrouw mij niet in al mijn pogingen het ook weer te ontvlechten.

Hoe dichterbij, hoe mistiger het wordt

Joden spreken de naam van God niet uit. De christelijke God kent vele namen.

In de orthodoxie is er een mooie beschrijving van het dichterbij komen van God. Het is zoals Mozes de berg van God op gaat om de tien geboden te ontvangen. Maar de berg waar God te vinden was, was gehuld in wolken. Dichterbij God komen betekent de wolk in, de mist in. ‘De wolk van onwetendheid’, of ‘de wolk van niet weten’ wordt het genoemd.

Dat vind ik zelf een mooie gedachte die ik bij oude wijzen tegenkom. Soms lijkt het wel dat hoe ouder ze zijn, hoe harder ze tegen zichzelf zijn opgelopen, hoe zachter ze zijn geworden en hoe minder stellig ze zijn in hun beweringen.

Hoe minder ik weet, hoe dichterbij ik lijk te komen.

Hoe dichterbij ik lijk te komen, hoe minder ik blijk te weten.

Verbondenheid

Misschien was het God wel die aan het begin van onze werkelijkheid in het materiële kwam. We proberen het te begrijpen door dingen als oerknal en evolutie te benoemen. Wat was het eigenlijk dat begon? En wat was er voor het begin? Ik denk dat dat ook gewoon God is.

Of ik nu een helder plaatje heb van het grote mysterie?

Nee, natuurlijk niet. Het wordt alleen maar onvoorstelbaarder. Maar het geeft ook iets weer dat God er is, in alles wat bestaat. En dat er een diepe verbondenheid is op niveaus die we niet kennen en niet weten. Dit is ook maar een concept hè, dat ik even door mijn hoofd laat waaien. Hier vind ik schoonheid in, en confronteert me met mysterie.

Tekst gaat verder onder het filmpje

Er is teveel van mij gemaakt wat ik helemaal niet ben…

Hoe bidden tot een mysterie?

God als groot geheim, als ondoordringbaar mysterie. Een geheim waar je wel een relatie mee kan aangaan, in de zin van op betrokken zijn. Niet om volledig te begrijpen. Mysterie is dat wat je uiteindelijk nooit echt begrijpt. Het blijft zich ontvouwen als je er in relatie mee blijft, erop richt. Maar steeds een beetje meer en steeds weer minder. God is wonderlijk fantastisch mysterie, zonder oordeel, vol uitnodiging en liefde. En dat is wat we van God kunnen weten.

Misschien ga ik in de komende tijd wel anders bidden, als ik al bid. Hoe ik hem, haar of het ga aanspreken? Interessante natuurlijk. Er zijn zoveel woorden die je kunt associëren en die iets proberen te raken en juist iets willen open laten.

God, vader, moeder, vriend, kracht, energie, begin, einde, aanwezige, onbekende, mysterie, dichtbij, ver weg, overal, nergens, wit, zwart, vol, leeg, dood, leven, gisteren, morgen, bron, doel, alles, niets, machtige, zwakke, winnaar, verliezer, …

En misschien is bidden wel minder mijn klinische privé aangelegenheid, maar is bidden meer daar waar je daadwerkelijk mens bent en de ander ziet staan. Waar denk je God anders tegen te komen? Verder hoef ik hem, haar of het niet te benoemen.

Morgen zien we wel weer

Zou het zo kunnen zijn, dat hoe minder ik hem, haar of het benoem, hoe meer ruimte er is om het grote mysterie te omarmen? Dus minder woorden voor geloofsstellingen, minder aandacht voor uitleg. Meer aandacht voor verwondering, medemenselijkheid, aandacht, en meer leven in het nu. Omdat ik nu mens kan zijn. Morgen, dan zie we wel weer. Een wijze leraar zei immers ooit al dat iedere dag genoeg heeft aan zijn eigen kwaad. Vandaag is meer dan genoeg.

Op het leven.

PS: een eerdere versie van dit artikel schreef ik in september 2017

Waardeer je dit artikel? Overweeg een kleine donatie. Voor een volgend kopje koffie tijdens het schrijven bijvoorbeeld.

PS: zie je een schrijfvoutje? Mail me ff!

Bedrag € -

[yarpp]

Abonneer
Laat het weten als er
guest

6 Reacties
Nieuwste
Oudste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Bastian
Bastian
3 jaren geleden

Dit klink natuurlijk mooi, maar God heeft Zichzelf wel degelijk bekend gemaakt in de Bijbel. Het is prima te doen om Gods eigenschappen, karakter, Gods plan met de schepping en zelfs namen daaruit te halen. Waarom? Omdat Hij zelf bepaald heeft (door de schrijvers van de Bijbel) hoe Zijn openbaring eruit moet zien. De vraag is of wij dat willen zien of niet. Willen wij God kennen, hoe Hij Zichzelf geopenbaard heeft? Of willen we… Lees verder »

Annemarie Bulten
Annemarie Bulten
3 jaren geleden

Mooi, Wouter, Dank hiervoor. Hoe ouder ik word hoe meer heilige huisjes omvallen, stellingen minder stellig worden. Aanvankelijk een beetje angstig omdat de kaders die je in je leven hebt opgebouwd wegvallen of veranderen, maar gaandeweg rust vinden in het omarmen van het mysterie en het niet-weten en meer plek voor verwondering. Geraakt door het beeld van de mist ingaan!

Erik Bakker
Erik Bakker
3 jaren geleden

Hoi Wouter Het valt me op dat er in allerlei christelijke kringen inderdaad steeds meer over “God” wordt gesproken. Dat is jammer want dat maakt Hem zo abstract. Mij helpt het om me, met Paulus, vast te houden aan wat hij schrijft in zijn brief aan de gemeente in Korinthe: “1 Ik kwam jullie dan ook niet met mooie woorden of wijze ideeën over God vertellen. 2 Want voor mij is de boodschap van de… Lees verder »

Jaap
Jaap
7 jaren geleden

“Wij” hebben van God een begrijpbaar begrip gemaakt, maar het niveauverschil tussen Hem en ons is zooo groot. Ik moet bij dit soort overdenkingen denken aan de “Platlanders”, tweedimensionale wezens die alleen het horizontale vlak kennen; één millimeter boven of onder hen kunnen ze al niet waarnemen, ze hebben zelfs geen idee dat er een derde dimensie bestaat. Als je als driedimensionaal object begrijpt hoe beperkt de fysieke wereld en de denkwereld van de Platlanders… Lees verder »

Hans
Hans
7 jaren geleden

Goed stuk, jôh! Ik heb je bijna poëtische woorden in één teug naar binnen gedronken en het smaakte goed. Filmpje overgeslagen, geen zin om te stoppen met lezen. Ik haat het om er een kanttekening bij te maken – geen idee waarom ik het toch doe – maar het gevaar bestaat dat als we het woordje God niet meer gebruiken, dat we dan terugvallen op onpersoonlijke begrippen zoals liefde, mysterie etc. en dat we dan… Lees verder »

Ernst-Jan Lievers
Ernst-Jan Lievers
7 jaren geleden

Hey Wouter, Je kent me van de gemeente De Wingerd in Varsseveld. Ik merk dat je vreselijk veel wilt vertellen, want de zinnen lopen minder vloeiend. Vind ik niet erg. Het geeft mooi weer hoeveel passie je voor de onderwerpen hebt. Hoewel dit ook een invulling van mijn kant is…;-) Mooi dat je dit over God zo schrijft! En vooral ook over wat we als mens van God hebben gemaakt. Meestal iets/iemand dat/die in ons… Lees verder »